scanQ7

Zobowiązania obejmują nie tylko „długi” jednostki, ale także rezerwy na przyszłe zobowiązania, jak również bierne rozliczenia międzyokresowe^{1 lń}.

Rezerwy traktowane jako zobowiązania to długi, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne. Wymagają one wiarygodnego oszacowania biorąc za punkt odniesienia kwotę, jaką zapłaciłaby jednostka za zobowiązania objęte rezerwą na dzień bilansowy lub na rzecz strony trzeciej, w zamian za przejęcie zobowiązania w tym samym terminie.

Problematyka rozrachunków jest dosyć zróżnicowana ze względu na ich dużą różnorodność. Rozrachunki klasyfikuje się według różnych kryteriów, co przedstawia schemat 6.1.

Wykazywane w bilansie należności i zobowiązania na koniec okresu sprawozdawczego stanowią efekt stosowania w rachunkowości zasady memoriałowej oraz zasady kontynuacji działania .

Efekty kupna-sprzedaży oraz innych zdarzeń są ujmowane w momencie ich zaistnienia a nie w momencie otrzymania lub wypłacenia środków pieniężnych (co wynika z zasady memoriałowej). Transakcje są ujmowane w ewidencji księgowej w okresie obrachunkowym którego dotyczą.

Dlatego sprawozdania finansowe informują użytkowników nie tylko o przeszłych transakcjach związanych z otrzymaniem lub wypłatą gotówki, ale także o zobowiązaniach, które będą musiały być spłacone w przyszłości i które spowodują uszczuplenie środków pieniężnych, a także o należnościach, czyli zasobach środków pieniężnych, które mają być zrealizowane w przyszłości. Realizacja w przyszłości należności i zobowiązań wynika z domniemanej zasady kontynuacji działania przez daną jednostkę, w dającej się przewidzieć przyszłości.

Schemat 6.1.

Klasyfikacja rozrachunków

W ustawie o rachunkowości przyjęto, że należności lub zobowiązania krótkoterminowe to takie, których okres spłaty na dzień bilansowy jest nie dłuższy niż jeden rok.

Odpowiednio należności lub zobowiązania długoterminowe to takie, których okres wymagalności na dzień bilansowy przekracza jednego roku.

¹¹⁶ S. Klonowska, Należności - wycena, ewidencja księgowa, ujęcie podatkowe, ODDK, Gdańsk 2005.

K. Sawicki, (red.), Rachunkowość finansowa przedsiębiorstw (według znowelizowanej ustawy o rachunkowości), Wyd. Ekspert, cz. 1, Wrocław 2002.

118