scanT1

Rozdział 7

OBRÓT MATERIAŁOWY I TOWAROWY 7.1. Obrót materiałowy

7.1.1. Istota i klasyfikacja materiałów

Materiałami są rzeczowe składniki majątku obrotowego nabyte od kontrahentów lab wytworzone we własnym zakresie, które zużywają się całkowicie w jednym cyklu produkcyjnym, przenosząc swoją wartość na wytworzone produkty pracy.

Materiały klasyfikuje się według różnych kryteriów.

Przyjmując za kryterium rolę ekonomiczną, która dla praktyki gospodarczej jest najistotniejsza wyróżnia się¹³²:

a)    materiały podstawowe, które tracą swą postać naturalną, przekazując swoją istotę nowo wytworzonym wyrobom (np. mąka w piekarni, cukier w cukierni, drewno w zakładzie meblarskim),

b)    materiały pomocnicze, które nie stanowią istoty wyrobu, lecz umożliwiają jego wytworzenie(np. farby, lakiery, materiały biurowe, środki czystości),

c)    paliwo - zużywane do celów technologicznych i gospodarczych (np. etylina, ropa naftowa węgiel),

d)    części zapasowe urządzeń technicznych i maszyn - przeznaczane do wymiany zużytych elementów w czasie konserwacji i remontów,

e)    opakowania - służące ochronie produktów przed wpływami zewnętrznymi i uszkodzeniami (np. kartony, worki),

f)    odpady - stanowią materiały niepełnowartościowe, resztki powstałe np. w wyniku likwidacji środków trwałych, w toku produkcji lub magazynowania¹³³ - o charakterze użytkowym, spełniające definicję aktywu.

Dla organizacji ewidencji materiałów w podmiotach gospodarczych i w gałęziach gospodarki narodowej duże znaczenie praktyczne ma klasyfikacja rodzajowa materiałów według Systematycznego Wykazu Wyrobów (SWW).

W oparciu o SWW opracowywany jest indeks materiałowy, który powinien zawierać cechy charakteryzujące dany materiał, tj.: nazwę, symbol identyfikacyjny, charakterystykę techniczną, jednostkę miary, oraz cenę ewidencyjną.

7.1.2. Ewidencja i dokumentacja materiałów

Na ewidencję materiałów składa się przede wszystkim księgowe ujęcie obrotu materiałowego, który jest cyklem czynności związanych z zaopatrzeniem, produkcją i zbytem.

Księgowe ujęcie obrotu materiałowego powinno zapewnić bieżące odzwierciedlenie struktury i stanu zapasu materiałów, ze szczególnym uwzględnieniem ich przychodów i rozchodów oraz wyceny. W związku z tym ewidencja materiałów powinna być prowadzona w przekroju trójszczeblowym i powinna obejmować:

¹³²    B. Micherda, Podstawy rachunkowości - Aspekty teoretyczne i praktyczne, Wyd. PWN, Warszawa 2005, s. 83.

¹³³    B. Gierusz, Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, Wyd. ODDK, Gdańsk 2001, s. 198-199.

142