• retrospektywną (finansową) - rozumianą jako dziedzinę opisującą rzeczywistość gospodarczą, którą się już spełniła, miała miejsce w określonej chwili w przeszłości skwantyfikowanej w postaci generowanej informacji sprawozdawczo-ewidencyjnej,
• prospektywną (zarządczą) - wykorzystującą w dużym zakresie informację retrospektywną jako bazę danych do planowania i decyzji, co do przyszłych zamierzeń i stanów w obrębie określonego podmiotu gospodarczego.
Rysunek 15.1. Horyzont czasowy rachunkowości
Żródto: opracowanie własne.
Kryteria kierunku informacji (charakteru odbiorcy) czy horyzontu czasowego nie są jedynymi płaszczyznami rozróżnienia rachunkowości finansowej i zarządczej. Przetoczmy więc najczęściej podawane w literaturze przedmiotu podstawowe kryteria różnicujące rachunkowość finansową i zarządczą209:
Reasumując relacje pomiędzy rachunkowością finansową a zarządczą możemy stwierdzić, że współczesna rachunkowość to spójna i złożona dziedzina wiedzy. Wykorzystuje ona zarówno rachunek ekonomiczny typu ex post co znajduje swoje odzwierciedlenie w segmencie zwanym rachunkowością finansową, jak i rachunek ekonomiczny typu ex antę, który z kolei przejawia się w rachunkowości zarządczej. Jej dzisiejszy kształt, jak i dalsza ewolucja podąża w kierunku zmian, które możemy określić w postaci dwóch podstawowych obszarów210:
1. system rachunkowości będzie ciągle rozszerzać swój zakres w ścisłym związku z praktyką gospodarczą, pozostając ciągle kompletnym i spójnym merytorycznie systemem informacyjnym,
"09 Zob. np. A. Jaruga, W. Nowak, A. Szycta, Rachunkowość zarządcza..., s. 38-40, podobnie M. Gmytrasiewicz, A. Karmańska, I. Olchowicz, Rachunkowość finansowa, Difin, Warszawa 1996, s. 18-19.
210 M. Gmytrasiewicz, A. Karmańska, I. Olchowicz, Rachunkowość finansowa...., s. 17.
294