218 5. Spawanie łukilm krytym
luku elektrycznego, a tym samym na gładkość lica spoiny, odgazowanie spoiny, powstawanie podlopień oraz głębokość wtopienia. O wielkości ugięcia luku decyduje miejsce doprowadzenia prądu, które zazwyczaj jest ustalane doświadczalnie. W celu zmniejszenia niekorzystnego wpływu ugięcia łuku są stosowane układy ślizgów prądowych doprowadzających prąd w stałej odległości od głowicy spawalniczej lub stosuje się doprowadzenie prądu w kilku punktach wzdłuż złącza.
5.4.1. Przygotowanie brzegów' do spawania
Spawanie lukiem krytym jest stosowane do wykonywania spoin czołowych jednostronnych lub dwustronnych oraz spoin pachwinowych. Zalecane kształty i wymiary rowków_spawalniczych złączy doczołowych stali są podanew riorrme PN-EN ISO 9692-2:2002. Norma ta dotyczy tylko spawania w pozycjach PA i PB, jeżeli zaś stosuje się spawanie w pozycji PC, konieczny jest specjalny sposób przygotowania brzegów. Przykłady rowków spawalniczych objętych tą normą i ich wymiary (wielkość odstępu progowego c dotyczy stanu po wykonaniu spoin sczepnych, jeśli są one stosowane) zawarto w tabl. 5.5.
5.4.2. Stosowanie podpawania i podkładek technologicznych
W przypadku spawania jednostronnego, w celu uniemożliwienia wycie* kania stopiwa z rowka spawalniczego podczas spawania lukiem krytym, stosuje się:
1. Wykonywanie grani (ściegu podkładowego) inną metodą spawania. Dotyczy to jednostronnych spoin V z granią V oraz spoin U z granią V, a także dwustronnej podpawanej spoiny V z wysokim progiem, spoiny na podwójne 1/2 V z wysokim progiem, podpawanej spoiny J i 1/2 V oraz podwójne J (inną metodą spawania może być wykonywana także spoina I w spoinie V ze spoiną I).
2. Podkładki technologiczne w przypadku jednostronnych spoin czołowych I, V, U, 1/2 V, J oraz V i 1/2 V o stromych brzegach. Minimalna grubość stalowej podkładki pozostającej w złączu (z materiału takiego samego jak materia! podstawowy) po jego wykonaniu wynosi 5 mm lub 0,5 grubości złącza. Jest ona stosowana, gdy złącze może pracować / dodatkową taśmą metalową od strony grani. W pozostałych przypadkach są stosowane podkładki miedziane (z chłodzeniem wodnym lub bez), miedziano-topnikowe, topnikowe (rys. 5.6h-5.8) lub ceramiczne (omówione w tomie 1 „Poradnika inżyniera. Spawalnictwo”, p. 9.5.4).
Tablica 5.5. Przykłady rowków spoin przy spawaniu łukiem krytym