skanuj0077 (Kopiowanie)

Zmniejszone wchłanianie pod wpływem pokarmu obserwuje się w przy padlcu fenoksymctylopcnicyliny, ampicyliny, kloksacyliny, oksacyliny, tetracykliny, oksytetracykliny, mctacykliny, demeklocyklinj', doksycykliny ryfampicyny i propanteliny, dlatego należy je przyjmować na 1 h pojedzeniem lub w 3 h po jedzeniu.

Pomimo że obecność pokarmu może zmniejszać ilość wch oniętej substancji leczniczej, jeżeli działa ona drażniąco na błonę śluzową żołądka leku takiego nic należy przyjmować na pusty żołądek. Przykładem może być kwas acetylosalicylowy, który wywołuje przekrwienie błony śluzowej i nadmierne wydzielanie soku żołądkowego, co powoduje pieczenie, nieżyt żołądka a nawet owrzodzenie. Należy go zażywać tylko po jedzeni" Podobne działanie drażniące wywołuje wodzian chloralu, który można

dawać doustnie tylko łącznie ze środkami osłaniającymi, spełniającymi ccję ochronną.

Ryc. 9.11. Wpływ wypełnienia żołądka na wchłanianie 7-chloro--6-dimctylotetracykłiny: 1 — pusty żoiądek, 2 — 20 ml żelu tlenku glinowego, 3 — 250 ml mleka (wg Schlcincra]

Przyczyną zmniejszonego wchłaniania pod wpływem pokarmu może być interakcja składników pożywienia z substancją leczniczą. Znany jest fakt wiązania się z albuminami osocza wielu sulfonamidów, leków przcciw-krzcpliwych, czy też digitoksyny. Leków tych nie należy zażywać łącznie z pokarmami bogatymi w białka, gdyż powodują one znaczne zwolnienie ich wchłaniania.

Garbniki zawarte w herbacie mogą wytrącać alkaloidy w postaci połączeń kompleksowych, wskutek czego są one bardzo powoli wchłaniane w miarę rozkładania w przewodzie pokarmowym tych kompleksów.

Tetracykliny mające enolowy układ (i-dikarboksylowy wykazują dużą łatwość tworzenia połączeń kompleksowych z dwu- i trójwartościowymi jonami metali. Tworzenie się takich kompleksów powoduje znaczne zmniej-152 Zarys biofarmacji •zenie ilości wchłoniętego antybiotyku. Takie działanie ma mleko, wskutek obecności jonów wapniowych w kazeinie, oraz antacida zawierające glin I magnez. Podobnie oddziaływają sole żelazawe. Równoczesne podanie linrczanu żelazawego z tetracykliną zmniejsza jej stężenie w surowicy

o 50-90%.

Na rycinie 9.11 przedstawiono stężenie 7-chloro-6-dimctylotetracykliny we krwi po doustnym podaniu „na pusty” żiłądek lub w obecności związków chclatujących. Z przytoczonych powodów przeciwwskazane jest popijanie antybiotyków tetracyklinowych mlekiem.

Składniki pokarmu mogą również zwiększać wchłanianie substancji leczniczej (ryboflawina, nitrofurantoina, sole litu). Wiadomo, że w czasie podawania santoniny nie należy spożywać tłuszczów, gdyż zwiększają one tak bardzo jej wchłanianie, że mogą wystąpić objawy zatrucia ze strony oun.

4    Ryc. 9.12. Wpływ różnego typu pokarmu na stężenie gryzeofulwiny po podaniu doust-

2 — 60 g margaryny, 3 — 30 g margaryny, 4 — dieta białkowa, 5 — pusty żołądek

5    nym lg:/ — dieta bogatotluszczowa,

_i_■> — aieta Diai

8 tut] [wg Crounscgo]

Wchłanianie gryzeofulwiny jest uzależnione nie tylko od stopnia rozdrobnienia, lecz także od rodzaju pokarmu. Podana na czczo wchłania się w bardzo małym stopniu, podobnie jak po podaniu z pokarmem bogatym w białko. Natomiast dodatek do pożywienia tłuszczu zwiększa znacznie wchłoniętą ilość. Już 30-60 g margaryny 3-krotnie zwiększa stężenie antybiotyku we krwi (ryc. 9.12). Z tego względu gryzeofulwinę należy podawać z pokarmem bogatym w tłuszcze.

Wiele pokarmów nie wpływa bezpośrednio na zmniejszenie lub zwiększenie ilości wchłanianego leku, lecz, np. na skutek kwaśnego odczynu (kwaśne soki owocowe), może przyspieszać ich rozkład, np. ampicyliny, kloksa-cyliuy czy zasady erytromycyny.

Również niektóre składniki pokarmowe mogą wywoływać interakcje z substancjami leczniczymi, np. tyramina zawarta w serach lub marynowanych śledziach powoduje po podaniu inhibitorów monoaminooksydazy (IMAO) objawy nadciśnienia.

Pozanaczyniowe podawanie leków 153