skan149

Czynniki chorobotwórcze zewnątrzpochodne*

6.1.

Czynniki fizyczne

6.1.1.

Uraz mechaniczny

Działający na ustrój patogenny czynnik mechaniczny może, zależnie od nasilenia, powodować wiele następstw: od drobnych skaleczeń czy stłuczeń aż do rozległych obrażeń, zdarzających się np. w następstwie katastrof komunikacyjnych (w tym lotniczych). Uraz narusza strukturę tkankową i może być przyczyną uszkodzenia, nawet zniszczenia narządu(ów). Przerwanie integralności naczyń prowadzi do wynaczynienia krwi, tj. krwotoku (zewnętrznego lub wewnętrznego). Uraz jest przyczyną skutku bezpośredniego: rany ciętej lub kłutej (łac. vulnus caesum, vulnus ictum), zgniecenia (łac. compressió), zmiażdżenia (łac. conąuassatio), wstrząśnienia (łac. commodo), stłuczenia (łac. contusio), złamania (łac.fractura), zwichnięcia (łac. distorsio), rozdarcia (łac. laceratio), rozerwania lub pęknięcia (łac. ruptura). Osobne miejsce zajmują rany postrzałowe (łac. vulnera sclopetaria, 1. poj. vulnus sclopeta-Jeżeli jego nasilenie jest wystarczająco znaczne, uraz mechaniczny może być przyczyną natychmiastowego zgonu. np. wskutek zniszczenia (a więc wyłączenia czynności) serca lub/i płuc albo zniszczenia ośrodków rdzenia przedłużonego. Jeśli chory przeżyje bezpośrednie działanie czynni-_]o . Działanie czynników biologicznych jest omawiane w kursie mikrobiologii oraz parazyto-

149