strona (91)

nym i fizycznym istnieje ścisła współzależność, która pozwala przez lepszą z tych składowych osobowości dziecka oddziaływać na gorszą i odwrotnie. Jeżeli wskutek procesu chorobowego została bardziej upośledzona strona umysłowa rozwoju, a fizyczna mniej, to należy wykorzystać większe możliwości ruchowe (odpowiednie ćwiczenia) dla poprawy rozwoju umysłowego. Ponadto Phelps opracował całe zestawy pomocy technicznych, które ułatwiały dziecku wykonywanie podstawowych czynności w warunkach zmienionych przez chorobę możliwości funkcjonalnych. Pomoce te można podzielić na cztery grupy w zależności od przeznaczenia funkcjonalnego.

1.    Pomoce umożliwiające przyjęcie odpowiedniej pozycji w siadzie i w staniu, w których możliwe byłyby ćwiczenia, zabawa czy nauka. Wymienić tu należy stoły pionizacyjne, krzesła zapewniające dobrą stabilizację. Blaty montowane do tych urządzeń pod różnymi kątami w każdej sytuacji stwarzały odpowiednie warunki do wykonywania uprzednio wymienionych czynności.

2.    Pomoce ułatwiające wykonywanie prostych czynności samoobsługowych. Były one dostosowane do zmienionych warunków chwytnych kończyn górnych dziecka. Przeważnie polegało to na pogrubieniu trzonków sztućców, przybo-rów do pisania, grzebieni itp.

3.    Grupa urządzeń i pomocy służących nauce czynności lokomocyjnych. Wymienić tu trzeba barierki z pionową przegrodą, która uniemożliwiała krzyżowanie kończyn dolnych podczas chodzenia, czy „narty” i „kijki", które miały służyć poprawie koordynacji w czasie chodu.

4.    Zabawki konstruowane na zasadzie układanek, przeznaczone do oddziaływania na rozwój umysłowy. Dziecko korzystające z tych przyborów było stymulowane słownie przez terapeutę, któremu miało określać swoje doznania i skojarzenia. Prosta konstrukcja, barwa i kształt odgrywały istotną rolę w pobudzaniu psychicznego rozwoju dziecka.

Obecnie coraz powszechniej wprowadzane są do kinezyterapii metody używane w „chiropractic”. Jest to system leczenia pochodzący ze Stanów Zjednoczonych, zapoczątkowany przez Pai-mera już w roku 1895. Opiera się na teorii, że przyczyny wszystkich chorób związane są ze zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym i że można je wyleczyć dokonując manipulacji, głównie w obrębie kręgosłupa. Od lat czynne są też w Stanach Zjednoczonych i innych krajach Europy Zachodniej szkoły — College of Chiropractic — których absolwenci po najczęściej dwóch latach nauki otrzymują tytuł doktora chiropractic. Podstawą leczenia przy użyciu tej metody jest manipulacja, korekcja, nastawienie.

W Polsce tę metodę nazywa się krę-garstwem. Odnosi się to, jak już wspomniano, do manipulacji w obrębie kręgosłupa, ale nie tylko. Stosowane są manipulacje w obrębie innych stawów, np. kolanowych, biodrowych, barkowych.

Czym jest manipulacja? Jest to szybki, krótkotrwały, mocny ruch pchnięcia lub rotacji wykonany w wybranym stawie, przekraczający z reguły bierny zakres ruchu typowy dla tego stawu. Dokonuje się tej czynności najczęściej jedną ręką w odpowiedniej pozycji i przy bardzo dobrej stabilizacji drugą kończyną górną. Metoda ta przyjmuje założenie, że bóle w określonych okolicach ciała spowodowane są trwałymi zmianami w określonych stawach. Przy bólach krzyża jako przyczynę podaje się np. kompresyjne zmiany wysokości szpary międzykręgowej, rotacje kręgów, kości krzyżowej i całej miednicy. Doprowadza to do konfliktów neurologicznych typu uciskowego, bezpośrednich bądź pośrednich. Jeżeli te czynniki są przyczyną bólów, to korekcja powinna zlikwidować odczucia bólowe.

Metoda wydaje się bardzo prosta, ponieważ do jej stosowania potrzebny jest stół i ręce terapeuty. Stoły do wykonywania manipulacji są jednak urządzeniami wysoce skomplikowanymi. Składają się z kilku części (segmentów), które mogą dowolnie zmieniać położenie w stosunku do siebie. Ruchami tych

91