Ze względu na kluczowe znaczenie pojęcia „opieka” w strukturze treściowej pedagogiki opiekuńczej oraz nadawanie mu swoistego oblicza należy wyróżnić jego konstytutywne cechy.
Opieka jest specyficzną aktywnością opiekuna wobec podopiecznego polegającą na:
► utrzymywaniu relacji opiekuńczej między tymi stronami, od jej zainicjowania aż do pożądanych granic;
► zaspokajaniu ponadpodmiotowych potrzeb podopiecznego;
► przejęciu przez opiekuna odpowiedzialności za podopiecznego;
► zachowaniu niezbędnej ciągłości w zaspokajaniu potrzeb podopiecznego, wyznaczanej cyklicznością lub stałością w tym działaniu;
► bezinteresowności świadczeń podopiecznemu, zaspokajaniu jego potrzeb.
Cechy te określają opiekę realnie, jeśli przejawiają się chociażby na poziomie koniecznego minimum, zaś postulatywnie, gdy osiągany jest poziom w granicach optimum, lub inaczej, gdy przyporządkowujemy im pożądaną skalę wartości. Oznacza to, że ów pojęciowy model opieki jawi się jako następny, specyficzny atrybut omawianej dyscypliny, znamionującej jej tożsamo^! Jest bowiem w dużej mierze jej elementem kreatywnym, bez którego opieka nie byłaby tym. czym jest w praktyce.
Z powyższego wynika, że definicja pojęcia opieki międzyludzkiej, jakby jej nie artykułować; nie może pominąć żadnej z wymienionych pięciu cech charakteryzujących opiekę. Dokonuj^ ich syntetycznego scalenia, można sformułować następującą definicję tego pojęcia:
Opieka międzyludzka jest, opartym na odpowiedni ności za podopiecznego, ciągłym i bezinteresownym a| spokajaniem jego ponadpodmiotowych potrzeb w naj wiązanym między nim a opiekunem zrównoważonym stosunku opiekuńczym.
Wyprowadzając konstruktywne wnioski z ar? zy rzeczywistości opiekuńczej oraz krytyki rć nych poglądów co do jej istoty, można powf dzieć, że opieka międzyludzka (i nie tylko mi; ludzka) to ponadczasowa, specyficzna aktywne generowana przez następujące czynniki: