w024

Ratownictwo medyczne w wypadkach masowych

liwość szybkiego pogorszenia się stanu chorego lub podcj- a następnie na zapobieganie lub choćby minimalizowanie rzewać powstanie niewidocznych na pierwszy rzut oka kalectwa. k(

obrażeń wewnętrznych. Z całym naciskiem trzeba podkreślić konieczność sto- „1

sowania na miejscu wypadku tylko możliwie prostych di

i mało czasochłonnych zabiegów stabilizujących, tymcza- m

Kryteria oceny sytuacji sowego zabezpieczenia, a także zorganizowanie szybkie- pi

go transportu, bo ciężko chorych naprawdę leczyć ni

Część ofiar katastrof ginie natychmiast lub prawie na- można tylko w szpitalu. Bezpodstawne przetrzymywa- o]

tychmiast z powodu rozległych obrażeń. Pozostali nato- nie takich pacjentów na miejscu wypadku nie jest uzasa- zt

miast, któiych z reguły jest więcej niż ofiar śmiertelnych, dnione. To pozostali będą mogli czekać, a niektórzy będą u;

doznają obrażeń o bardzo różnym charakterze, co prze- nawet musieli poczekać, ustępując pierwszeństwa w uzy-

kłada się też na nierówne zagrożenie ich życia. skaniu pomocy grupie z zagrożeniami A, B, C i D. pi

Zbyt ostrożna ocena, czyli przyjęcie na miejscu zda- ci

Bezpośrednie zagrożenia życia, po wypadkach, naj- rżenia istnienia bezpośredniego zagrożenia życia tam, cj

częściej są spowodowane zaburzeniami układu oddecho- gdzie go w rzeczywistości nie ma (ang. overtriage), k;

wego, najczęściej niedrożności dróg oddechowych, lub może spowodować niepotrzebne przeciążenie pracą ją

gwałtownie narastającej niewydolności oddechowej, a na- punktu medycznego rozwiniętego w miejscu katastrofy o:

stępnie szybkiego rozwijania się wstrząsu pourazowego. i następnie ośrodków specjalistycznych. Niedocenianie A

Często dochodzi do utraty krwi, a następnie także poważ- zaś stopnia zagrożenia życia (ang. undertriage), co naj- o{

nej dysfunkcji ośrodkowego układu nerwowego. Zagrożę- częściej bywa skutkiem lekceważenia wpływu mechani- a

nie życia może być też skutkiem zatruć. zmu urazu, grozi gwałtownym pogorszeniem się stanu ją

Oceniając stopień zagrożenia życia trzeba parnię- chorego lub przesłaniem go do szpitala nie wystarczająco gi

tać, że przy pełnej niedrożności dróg oddechowych po 3-4 przygotowanego do udzielenia mu definitywnej pomocy,

minutach następuje zatrzymanie krążenia. Niewydolność Właściwa ocena stanu chorych jest więc istotna, choć ze w

oddechowa wywołana np. odmą prężną, raną ssącą klatki względu na rodzaj i charakter zdarzeń nie zawsze, nieste- ol

piersiowej czy rozległymi uszkodzeniami struktury kost- ty, w 100% możliwa. Właśnie po to, by te niekorzystne le

nej klatki piersiowej może doprowadzić do śmierci w cią- możliwości maksymalnie ograniczyć, triage prowadzić rć

gu kilkunastu minut. Gwałtowna utrata krwi, zwłaszcza należy etapowo, weryfikując w razie potrzeby wstępną p<

jeśli jest połączona z rozległym uszkodzeniem tkanek, kwalifikację m

może również grozić szybką śmiercią z wykrwawienia lub m

rozwinięciem się stanu wstrząsu. Wiadomo też, że niedo- W sytuacji katastrofy o dużej skali często liczba

tlenienie tkanek i narządów w wyniku wstrząsu, jeśli trwa chorych, których życie jest bezpośrednio zagrożone st

dłużej niż godzinę, prawie na pewno doprowadzi do dys- jest zbyt wielka w zestawieniu z liczbą i możliwością- te

funkcji lub niewydolności wielonarządowej przez rozwi- mi ratujących. Część spośród nich, ze względu na rodzaj śl

nięcie się układowej reakcji zapalnej, dramatycznie po- i zakres doznanych obrażeń lub stan ogólny, nawet w naj- pi

garszając rokowanie. Znaczne obniżenie progu świado- lepszych warunkach nie rokuje przeżycia lub szanse na to p;

mości, które łączy się często ze zwiotczeniem mięśni, gro- są minimalne. Może to stworzyć problem etyczny. g<

zi zapadaniem się języka i w konsekwencji niedrożnością Zajęcie się pacjentami źle rokującymi, jak najbar- w

dróg oddechowych, lub też jest wyrazem narastania ci- dziej usprawiedliwione w sytuacji indywidualnego zda- d<

śnienia śródczaszkowego. rżenia, w warunkach naprawdę masowych może być na

Tego typu zagrożenia - nazywane umownie ABCD od tyle czasochłonne, że może grozić bezpowrotną utratą

pierwszych liter angielskich słów: A - Airway (drożność szansy przeżycia lub wyzdrowienia rokujących lepiej, u<

dróg oddechowych), B — Breathing (oddychanie), C — a wymagających tylko prostych sposobów ich leczenia. w

Circulation (krążenie krwi), D - Disability (obniżenie Może to więc zwiększyć liczbę ofiar śmiertelnych, które ds

progu świadomości) - z reguły wymagają podejmowania byłyby do uniknięcia. Jest to sprzeczne z zasadą zrobienia ni

czynności ratujących życie już na miejscu wypadku, a na- jak najwięcej dla jak największej liczby poszkodowanych, ja

stępnie szybkiego transportu do szpitala. z czego niestety wynika, że być może nie dla wszystkich. sł

Podstawowym zadaniem lekarza, pielęgniarki lub ra- A zatem zajmowanie się wszystkimi bez względu na roko-townika medycznego, stojących wobec liczby poszkodowa- wanie, w sytuacji katastrofy może być działaniem tylko nych, która przekracza możliwości udzielenia wszystkim pozornie etycznym. ca

natychmiastowej pomocy, jest możliwie szybkie wybranie Dlatego w warunkach zdarzenia o charakterze maso- za

spośród nich tak właśnie zagrożonych chorych, bo oni wym usprawiedliwione są tzw. kompromisy medyczne, re

„nie mogą czekać”. czyli powstrzymanie się od prób ratowania wyraźnie źle sk

Na podstawie kryteriów medycznych można więc wy- rokujących chorych, przynajmniej do czasu opanowania ps

odrębnie grupę poszkodowanych, którzy, ze względu na sytuacji i wykonania niezbędnych czynności koniecznych cł

duże zagrożenie, wymagają wdrożenia natychmiast dzia- dla ratowania pozostałych z tej grupy. Decyzje takie nie pi

łań stabilizujących podstawowe czynności organizmu (A, są łatwe, można powiedzieć, że są wręcz przeciw naturze st

B, C) i możliwie szybkiego transportu tam, gdzie można zawodu lekarza i innych osób wykonujących zawody me- cz

będzie bez zbędnej zwłoki rozpocząć pełne leczenie, ukie- dyczne, ale z punktu widzenia trzeźwej oceny szans i moż- je

runkowane najpierw na zlikwidowanie zagrożenia życia, liwości są one usprawiedliwione. i |