w028

Ratownictwo medyczne w wypadkach masowych

Wartości	Punkty
10-29	4
> 29	3
6-9	2
1-5	1
•	0
> 90	4
76-89	3
50-75	2
1-49	1
•	0
13-15	4
9-12	3
6-8	2
4-5	1
•	0

pomoc natychmiastową (kod czerwony) pomoc pilną (kod żółty) pomoc opóźnioną (kod zielony) zmarły

Sytuacje szczególne w procesie triage’u

Szczególne warunki prowadzenia triage’u występują w sytuacjach, kiedy na skutek natury zdarzenia prowadzi się akcję ratunkową przy istnieniu zagrożenia dla ratujących i została przez dowodzącego akcją oficera jednostki KSRG wyznaczona strefa niebezpieczna.

Tam, na podstawie przepisów prawa, za zdrowie i życie odpowiadają ratownicy PSP, a cywilny personel medyczny nie ma do niej wstępu. Ich głównym zadaniem w pierwszym etapie musi być możliwie szybka ewakuacja jak największej liczby ofiar i uczestników zdarzenia poza strefę niebezpieczną, ponieważ wszyscy w niej przebywający są zagrożeni. W takiej sytuacji nie mamy właściwie do czynienia z obszarem segregacji, a koordynujący medyczne działania ratunkowe powinien na granicy strefy niebezpiecznej i bezpiecznej wyznaczyć jeden lub kilka punktów segregacji, do których strażacy będą ewakuowali ofiary i gdzie na podstawie uprzednio opisanych kryteriów oceny będzie ustalana wstępna kolejność udzielania im pomocy medycznej.

Wybranie poszkodowanych w stanie zagrożenia życia, podzielenie ich na grupy w kolejności zależnej od pilności udzielenia im pomocy pozwala na usytuowanie ofiar katastrofy w obrębie tzw. strefy udzielania pomocy i oczekiwania. Oznaczeni kolorem czerwonym powinni być dostarczani bezpośrednio do punktu medycznego, oznaczeni kolorem żółtym zgrupowani w jego bezpośrednim sąsiedztwie, a kolorem zielonym w pewnym oddaleniu, ale też pod opieką ratownika medycznego lub pielęgniarki, a to ze względu na możliwość opóźnionego ujawniania się niepokojących objawów.

Drugi etap triage’u odbywa się w punkcie medycznym, w strefie udzielania pomocy. Tam na podstawie przeprowadzonej tzw. wstępnej oceny urazowej według zasad BTLS lekarz powinien ocenić, czy istnieje konieczność wykonania doraźnie odpowiednich zabiegów ratujących życie.

Badanie ogólne obejmuje sprawdzenie i zapewnienie drożności dróg oddechowych, sprawdzenie wydolności oddechu, osłuchanie i badanie dotykiem klatki piersiowej, ocenę wypełnienia żył szyjnych i ułożenia tchawicy, badanie brzucha, miednicy i kończyn, a przy przekładaniu na nosze także i grzbietu pacjenta.

Stan świadomości ocenia się szybką skalą AVPU (świadomy, reaguje na głos, reaguje na ból, nie reaguje) lub, mając więcej czasu, stosuje skalę Glasgow.

Jeżeli możliwe jest zmierzenie ciśnienia krwi, to z posiadanym danych można określić zmodyfikowaną dla triage’u skalę ciężkości urazu TRTS (ang. Triage Revised Trauma Score). Jest to uznany obecnie za najlepszy system segregacji wtórnej, określanej też jako segregacja medyczna, w odróżnieniu od omawianej segregacji przesiewowej.

Podczas ustalania kolejności i kierunku transportu

należy się kierować przede wszystkim aktualnym stanem chorego i rozpoznanymi zagrożeniami, ale trzeba brać też pod uwagę mechanizm doznanego urazu i związane z nim ryzyko poważnych, aczkolwiek ukrytych obrażeń.

Skala ciężkości urazu TRTS

(ang. Triage Reeised Trauma Score)

Parametry oceniane Liczba oddechów/min

Ciśnienie skurczowe krwi

Skala Glasgow

Suma punktów

1-10 sugeruje

11

12

0

Wytyczne postępowania w urazach opracowane przez Amerykańskie Kolegium Medycyny Ratunkowej sugerują możliwie szybkie kierowanie do centrów urazowych lub szpitali wieloprofilowych chorych poddanych działaniu silnej energii kinetycznej, nawet jeśli ich stan jest stabilny na miejscu wypadku. Dotyczy to też chorych z obrażeniami wielomiejscowymi spośród których, jak się okazuje, znacząca część ma obrażenia mogące zagrozić ich życiu.

W ramach tego etapu triage’u w zależności od rodzaju obrażeń ustala się też najodpowiedniejszy środek transportu, zwłaszcza przy konieczności przesłania chorego do odległego ośrodka specjalistycznego. Zakres zabiegów ratujących życie, które są do wykonania na miejscu zdarzenia jest omówiony w rozdziale dotyczącym organizacji pomocy medycznej w wypadkach masowych i katastrofach.

Lekarze pracujący w punkcie pomocy medycznej, zwłaszcza w razie dużej liczby poszkodowanych, działają pod presją czasu. Dlatego badanie powtórne (od głowy do stóp, zakładanie opatrunków, unieruchamianie złamań i przetaczanie płynów) powinni pozostawić zespołowi ratownictwa odbierającemu od nich pacjenta, który może to wszystko robić już podczas transportu do szpitala.

Odesłanie pacjenta do szpitala nie kończy tria-

ge’u, ponieważ jest to proces ciągły i zauważenie zmiany stanu chorego zawsze zmusza do weryfikacji poprzednio ustalonej kwalifikacji, a każdy sprawujący opiekę nad chorym powinien to wtedy zrobić.

28