wojna pol bolszew1

wojna poTbolszewickCł

Przyczyny wojny polsko-bolszewickiej

Wojna polsko-bolszewicka była konfliktem pomiędzy odtworzoną w 1918 roku Rzeczpospolitą a powstałą w 1917 roku na skutek Rewolucji Październikowej Rosją Radziecką. Dla obydwu młodych państw konflikt ten miał fundamentalne znaczenie dla określenia własnego miejsca na mapie Europy. Dla odrodzonej Polski stawką wojny było zachowanie kruchej jeszcze niepodległości, określenie ostatecznej granicy wschodniej, określenie ustroju państwa ale też utworzenie korzystnej sytuacji międzynarodowej w Europie Środkowej - najbliższym sąsiedztwie Polski. Dla Rosji Radzieckiej wojna z Polską była konsekwencją ideologii komunistycznej - marksistowsko-leninowskiej, która zakładała światową rewolucję proletariatu i powszechne wprowadzenie systemu komunistycznego. Młoda Rosja Radziecka nadal była ogarnięta wewnętrznym konfliktem zbrojnym pomiędzy frakcją czerwonych - opowiadających się za ideologią marksizmu-leninizmu oraz białych, nadal lojalnych wobec Rosji sprzed Rewolucji Październikowej. Bezpośrednią przyczyną konfliktu było zakończenie I Wojny Światowej i stopniowe wycofywanie się z Europy Środkowej wojsk niemieckich po zawarciu 11 listopada 1918 roku pokoju w Compiegne. W Europie Środkowej, pomiędzy Warszawą a Moskwą, powstała tym samym polityczna pustka. Najbardziej doniosłym wydarzeniem wojny polsko-bolszewickiej była Bitwa Warszawska w 1920 roku, rozstrzygnięta w sierpniu 1920 roku, co ugruntowało polską wygraną. Wojna została ostatecznie zakończona podpisaniem Traktatu w Rydze w 1921 roku.

Polityczny kontekst wojny polsko-bolszewickiej

Wojna polsko-bolszewicka przebiegała w niekorzystnym dla Polski otoczeniu politycznym. W ramach samej odtworzonej niepodległości Polski ścierały się przeciwstawne postawy różnie określające rolę Polski w Europie. Wedle ugrupowania zgromadzonego wokół Naczelnika Państwa -Józefa Piłsudskiego, głównie o rodowodzie z Polskiej Partii Socjalistycznej PPS, w Europie Środkowej, na obszarze zajmowanym przed I Wojną Światową przez wielkie mocarstwa - Niemcy, Austro-Węgry i Rosję, powinna powstać federacja państw, w której to Polska powinna odgrywać wiodącą rolę. Idei tej sprzyjał fakt, że podczas I Wojny Światowej na terenie Ukrainy powstały aż dwa zalążki państwowości - Ukraińska Republika Ludowa z Symonem Petlurą na czele i Zachodnio-Ukraińska Republika Ludowa, obejmująca dawne tereny Galicji Wschodniej. W Europie Środkowej powstawały państwa narodowe, zgodnie z postanowieniami Traktatu Wersalskiego. Na obszarze nadbałtyckim kształtowały się niezależne Litwa, Łotwa i Estonia. Dla Polski państwa położone na wschód od jej granic - w ramach federacji, byłyby też buforem odgradzającym od Rosji.

Przeciwna koncepcji federacji była zasadniczo Narodowa Demokracja, promująca ideę inkorporacji ziem dawniej należącej do I Rzeczpospolitej. Według endecji, Polska w ramach federacji byłaby zbyt osłabiona i musiałaby liczyć na sojusz z Niemcami, a to groziłoby rewizją granicy zachodniej II Rzeczpospolitej. Endecja uważała także, że rewolucja bolszewicka w Rosji jest zjawiskiem przejściowym a odtworzenie wschodnich ziem Rzeczpospolitej w granicach sprzed rozbiorów przyczyni się do polonizacji tamtejszej ludności i do wzrostu potencjału państwa.

Przebieg wojny polsko-bolszewickiej, choć początkowo pomyślny dla Polski, przyczynił się jednak do konieczności ogólnej mobilizacji niezależnie od politycznych postaw w warunkach bezpośredniego zagrożenia dla Warszawy ze strony Armii Czerwonej. Na arenie międzynarodowej dominowały wyrazy sympatii dla Rosji Radzieckiej. Komintern i partie komunistyczne Europy Zachodniej liczyły na zwycięstwo światowej rewolucji proletariatu. W Niemczech podjęto nieudaną próbę przeprowadzenia rewolucji komunistycznej, w której udział brali też działacze dawniej związani z SDKPiL, na przykład Róża Luksemburg. Państwa ententy odnosiły się do wojny

Strona 1

corsica-aoJ-o.aeic pau^a.    _ees<foU>io.e/p -h^oia,^ ^

kaKviovolOi-/,rOda>'-io    octeze-Ki-fco*>    ...

3) uspiiM .łtwOlucK H/Vieoic.secii, aorcie    iCo^ep. Lenino, i )ytxkte^o