WSP J POLN254326

653

Posłówii w 2000 roku nowi „rodzaj przewodnika po współczesnych teoriach semantycznych”, nie jest to podsumowanie, ale raczej program na czas, gdy w językoznawstwie zachodzi ogromna zmiana celów badawczych i metodologii.

Głównym przedmiotem lingwistyki staje się nie proces językowy, nie system czy mechanizm języka, ale sam człowiek mówiący [homo loqu-ens) - a centralne miejsce zajmuje ukazanie związków językowego zachowania się człowieka z jego myśleniem, kulturą i rozwojem cywilizacyjnym.

Posłowie w 2000 roku

Od pierwszego wydania tego tekstu upłynęło 7 lat. Próba uzupełnienia go licznymi pracami, które w tym czasie się ukazały, zamieniłaby esej w bibliografię, subiektywnie wybierającą niektóre pozycje i bezzasadnie pomijającą inne. Wadę tę miał już ostatni rozdział z I wydania zatytułowany Niektóre kierunki badań lingwistycznych po 1975 roku. Dlatego ograniczę te uwagi tylko do kilku istotnych sprostowań i uzupełnień.

W rozdziale Lata 1958-1975 wspomniałem o bardzo dużym zainteresowaniu gramatyką generatywno-transformacyjną w latach 1967-1975 i o późniejszym spadku zainteresowań tą metodologią. Jednakże trzeba wspomnieć, że ukształtował się w Instytucie Języka Polskiego PAN wokół prol. Ireneusza Bobrowskiego zespół, który prowadzi badania nad pełnym opisem polszczyzny w konwencji gramatyki generatywno-transformacyjnej. Z publikacji tego zespołu najważniejsza jest: I. Bobrowski. Gramatyka opisowa języka polskiego (Zarys modelu generatywno-transformacyjnego), t. 1-2, Kielce 'l 995, 1998.

W ostatnim rozdziale, pisząc o pojęciu stereotypu, wspomniałem przygotowywany pod redakcją J. Bartmińskiego słownik. Ukazały się pierwsze dwa woluminv tego dzieła: Słownik stereotypów i symboli Indowych, t. 1: Kosmos, cz. 1, 2. Lublin 1996, 1999.

Podrozdział Syntezy badań nad historia języka polskiego trzeba uzupełnić informacją, że ukazały się drukiem pierwsze zeszyty Słownika języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku.

Ogromnym zainteresowaniem cieszy się w ostatnich latach lingwistyka kognitywna. \X^r 1995 r. tej metodologii poświęcony był Zjazd Polskiego Towarzystwa Językoznawczego w Lublinie. Okazało się, że w polskiej lingwistyce występują dwie odmiany tego nurtu. Jedna, skupiająca głównie polonistów i slawistów, czyni przedmiotem badań językowy obraz świata i sięga korzeniami konwersatorium „Język a kultura”, oraz druga, obejmująca głównie anglistów (T. P. Krzeszowski, E. Tabakowska, H. Kardela, R. Kalisz i m.), nawiązuje do koncepcji amerykańskiej lingwistyki. Mimo podobieństw są między nimi istotne różnice terminologiczne.