WSP J POLN254322

Nowe perspektywy. Niektóre kierunki badań lingwistycznych po 19⁷5 roku

649

Nowe perspektywy. Niektóre kierunki badań lingwistycznych po 1975 roku

Czas syntez

Głęboka i wszechstronna analiza wiedzy o języku, przeprowadzona w latach 1958-1975 z różnych pozycji metodologicznych, stworzyła warunki do kształtowania opisów syntetycznych. O niektórych z nich mówiliśmy w poprzednim rozdziale. Jednocześnie w ostatnich latach czytelnicy szczególnie interesuje się opracowaniami systematyzującymi wiedzę, co wiąże się z poczuciem zagubienia w zbyt intensywnym naporze nowych idei, metod, hipotez i informacji szczegółowych.

W latach 1975-1990 ukazują się trzy polskie podręczniki językoznawstwa ogólnego: Antoniego Furdala Językoznawstwo otwarte (Opole 1977), który kładzie nacisk na związki języka z kulturą i jego społeczne uwarunkowania; Jerzego Bańczerowskiego, Jerzego Pogorzelskiego i Tadeusza Zgółki, Wstęp do językoznawstwa (Poznań 1980). przedstawiający ściśle sformalizowany opis systemu języka z wykorzystaniem aparatu logiki formalnej, nawiązujący do glossematycznej szkół}^- kopenhaskiej, oraz Adama Weinsberga Językoznawstwo ogólne (Warszawa 1983), przynoszący m.in. krytyczny przegląd metodologii strukturalnych i wprowadzający generatywny model języka, którego podstawą są formuły gramatyczno-semantyczne. Adam Heinz wydaje historię metodologii językoznawstwa światowego, od starożytności do początku lat siedemdziesiątych XX w.: Dzieje językoznawstwa w zarysie (Warszawa 1978). Opracowane zostały dwie wielkie encyklopedie lingwistyczne: pod redakcją S. Urbańczyka Encyklopedia wiedzy o języku polskim (Wrocław 1978; wyd. 2 - Encyklopedia języka polskiego, Wrocław 1991) oraz pod redakcją K. Polańskiego Encyklopedia językoznawstwa ogólnego (Wrocław 1992). Informację o dorobku lingwistyki polskiej w zakresie językoznawstwa ogólnego i polonistycznego w latach 19C0-1970 przynosi adnoto-wana bibliografia Kwiryny Handke i Ewy Rzetelskiej-Feleszko Przewodnik po językoznawstwie polskim (Warszawa 1977).

Pojawiają się syntezy nowych kierunków i problemów badawczych. Ukazuje się pierwszy ściśle dystrybucyjny pełny opis składni polskiej: Zygmunta Saloniego i Marka Swidzińskiego Składnia współczesnego języka polskiego (Warszawa 1981; wyd. 4, zmienione, 1998). Doczekała się pierwszego pełnego opisu klasa wyrazów nieodmiennych: Maciej Grochowski, Polskie partykuły. Składnia, semantyka, leksykografia (Wrocław 1986). K. Pisarkowa wydaje pierwszą Historię składni języka polskiego (Wrocław 1984). Pierwszą próbą stworzenia obrazu socjolingwistycznych uwarunkowań polszczyzny