Wstyd i przemo0149

296

Wstyd i przemoc

podlegającej wpływom Zachodu) kulturze, których wyniki przedstawia antropolog Paul Bohannan wAfrican tiomicide and. Suicide (Princeton, N.J.: Princeton Univer-sity Press, 1960), wykazują, że współczynniki zabójstw są tam znacznie niższe niż wśród czarnych w Stanach Zjednoczonych; prawdę mówiąc, w wielu białych populacjach w tym krąju (np. w stanach południowych) współczynniki zabójstw są wyższe niż w wielu populacjach afrykańskich. Tego rodząju dane są bardzo ważne, świadczą one bowiem o tym, że wysoki współczynnik zabójstw wśród czarnych w tym krąju nie jest funkcją ich rasy, biologii czy dziedziczności, ale warunków, w jakich żyją. Istnieje aż nadto powodów do tego, by uważać, że przemoc wśród czarnych w Stanach Zjednoczonych jest skutkiem rasistowskiego stanowiska (w przeszłości i obecnie). Dodałbym też, że istotnym czynnikiem łączącym ów rasizm z przemocą jest wstyd.

Tę samą odwrotność, chociaż nie tak skrąjną, widzimy, porównując stosunek zabójstw do samobójstw w klasie niższej i wyższej — w klasie niższej stosunek zabójstw do samobójstw jest od 10 do 20 razy wyższy niż w klasie wyższej (w zależności od badań oraz od tego, na ile wyższa jest ta druga klasa). Wolfgang, który jako kryterium przynależności do klasy społecznej przyjął zawód wykonywany, stwierdził, że „od 90 do 95 procent (osób, które popełniły morderstwo! każdej z dwóch ras plasowało się na dole hierarchii zawodowej albo w kategoriach od robotników wykwalifikowanych po bezrobotnych”. Zob.: Wolfgang, op. cit., s. 37. W sprawie innych badań dokumentujących stałość i powtarzalność tej samej odwrotnej korelacji między pozycją społeczno-ekonomiczną a stosunkiem zabójstw do samobójstw w całym krąju zobacz: Henry i Short, op. cit.; Paul C. Molinger, Violcnt Deaths in the United States: An Epidemiologie Study of Suicide, Homicidc and Accidcnts (New York: The Guilford Press, 1987); Albert P. Iskrant i Paul V. Joliet, Accidcnts and Homicide, Vital and Health Statistics Monographs, American Public Health Association (Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1968); Morton Kramer i \n., Mentol Disorders!Suicide, Vital and Health Statistics Monographs, American Public Health Association (Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1972).

Sam współczynnik zabójstw jest w każdym krąju, w którym prowadzi się badania, wielokrotnie wyższy wśród biednych niż wśród bogatych, natomiast współczynnik samobójstw, chociaż czasami wyższy wśród najuboższych, nąjnieszczęśliwszych, najbardziej zrozpaczonych i bezradnych, takich jak chorzy i osoby starsze, bezdomni i żyjący na wysypiskach śmieci alkoholicy, blednie w porównaniu ze współczynnikiem zabójstw; stosunek zabójstw do samobójstw jest znacznie większy wśród biednych niż wśród bogatych w każdym kraju, w którym dostępne są wiarygodne dane statystyczne.

Rozdział IX

¹    Jego klasyczne przedstawienie tego pojęcia, zobacz: The Study of Instinct (New York: Oxford University Press, 1969).

²    Allan Bullock i Stephen Trombley (red.), The Harpcr Dictionary of Modern Thought (New York: Harper and Row, 1977), s. 426.

^:ł The Misuse of the Concept of Instinct, w: Birney-Teevan (red.), Instinct (Princeton: Van Nostrand, 1961), s. 16 - 17.

⁴ J.P. Scott, Aggression (Chicago: University of Chicago Press, 1958).

Przypisy

297

⁵    R.G. Sipes, War, sport, and aggression: An empirical test of two rival theories, American Anthropołogy, 75: 64 - 86, 1975.

⁶    James Q. Wilson i Richard Herrnstein, Crime and Humań Naturę (New York: Simon and Schuster, 1985).

⁷    Albert J. Reiss i Jeffrey A. Roth (red.), Understanding and Prcuenting Violence, National Academy of Sciences Panel on the Understanding and Prcvention of Violent Behavior (Washington, D.C., National Academy Press, 1993), s. 118.

⁸Tcrrie E. Moffitt, Sarnoff A. Mednick i William F. Gabrielli, „Predicting careers of criminal violence: descriptive data and prcdispositional factors”, w: David A. Bri-zer i Martha Crowner (red.), Current Approaches to the Prediction ofViolence (Washington, D.C.: American Psychiatrie Press, 1989), s. 13 - 14.

⁹    C.R. Cloninger i I.I. Gottesman, „Gcnetic and Environmental Factors in Antiso-cial Bchavior Disordcrs", w: S.A. Mednick, T.E. Moffitt i S.A. Stack (red.), The Causes of Crime, New Biological Approaches (Cambridge: Cambridge University Press, 1987); M. Bohman, C.R. Cloninger, S. Sigvardsson i A.L. von Knorring, „Predisposi-tion to petty criminality in Swedish adoptees: I. Genetic and Environmcntal Hetero-geneity", Arc/łjoes of General Psychiatry, 39: 1233- 1241, 1982.

¹⁰    Allan Siegel i Allan F. Mirsky, „The neurobiology of violcnce and aggression”, niepublikowany przegląd badań, przygotowany dla National Academy of Sciences Panel on the Understanding and Prevention of Violent Behavior, Washington, D.C., 1993, s. 59.

¹¹    Reiss i Roth, op. cit., s. 118.

^ł2 Ibid., s. 12.

¹³ Ibid., s. 122.

^u Ibid., s. 123-124.

¹⁵    Ibid., s. 189.

¹⁶    Ibid., s. 14.

¹⁷    Ibid., s. 13.

¹⁸    Ibid., s. 13.

¹⁹    Ibid., s. 13.

Rozdział X

¹ Wyatt-Brown, op. cit., s. 35.

Epilog

¹    Tołstoj, op. cit., s. 559. Polski przekład: Marian Piechal; Lew Tołstoj, Dzieła pod red. Juliana Tuwima, Warszawa 1928.

²    Przemoc jest częścią, zwykle dużą częścią, historii wszystkich społeczeństw. Jak ujął to Gibbon, „Historia (...) to, prawdę powiedziawszy, niewiele więcej niż rejestr zbrodni, szaleństw i nieszczęść ludzkości” (Decline and Fali of the Roman Empire (Upadek Imperium Rzymskiego), rozdział III). Piszę tu o historii w ogóle, ponieważ chcę, aby było jasne, że skupiąjąc się na charakterze narodowym Amerykanów i na