Człowiek, aby utrzymać prawidłowe procesy życiowe, powinien codziennie dostarezać i pożywieniem niezbędną ilość energii oraz około 60 składników odżywczych i nieodżyw-! j-nrch. Składniki pokarmowe, takie jak: białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy i sole mineralne pełnią w organizmie określone funkcje.
Do najważniejszych czynników, od których zależy sposób żywienia, należą:
• czynniki biologiczne, geograficzne i demograficzne,
I uwarunkowania środowiskowo-społeczne wraz z czynnikami ekonomicznymi i kulturowymi,
• uwarunkowania psychologiczne, takie jak: osobowość, styl życia i nawyki,
I poziom wiedzy o żywieniu i jego wpływ na preferencje w wyborze żywności.
Składniki odżywcze i energetyczne powinny być dostarczane w odpowiednich ilościach, j 9 zależności od potrzeb określonych przez wiek, płeć, aktywność fizyczną i stan zdrowia. Zalecenia dla różnych grup ludności podają normy żywieniowe.
Normy żywieniowe określają ilość energii i niezbędnych składników odżywczychŁwyrażonych w przeliczeniu na jedną osobę i jeden dzień. Uwzględniają one specyficzne dla poszczególnych grup ludnościróżnice w zapotrzebowaniu organizmu w zależności od wieku, pfci.stamrłrzJOlógicznego i aktywność i fizycznej, a także trybu życia i warunków bytowania, tak aby zapewnić prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny oraz pełne zdrowie.
W zależności od przyjętych założeń wyróżniamy następujące rodzaje norm: odpowiadające średniemu zapotrzebowaniu w grupie i EAR (Estimated Average Reąuirement), zalecane - RDA (Recommended Dietary Allowances) i wystarczającego spożycia - Al (Ade-ąuate Intake). Normy odnoszące się do energii przedstawione są na poziomie średniego za-| potrzebowania określonej grupy. Dla wszystkich składników odżywczych przyjęto natomiast i normy na poziomie średniego i zalecanego spożycia.
Normy ustalone na poziomie zalecanego spożycia (RDA) określają taką ilość składnika odżywczego, która pokrywa dzienne zapotrzebowanie na ten składnik u 97,5% osób zaliczanych do danej grupy. Normy na poziomie średniego spożycia (EAR) określają taką ilość składnika odżywczego (w przeliczeniu na osobę/dobę), która pokrywa zapotrzebowanie 50% otób I grupie. Normy na poziomie wystarczającego spożycia (Al) pokrywają zapotrzebowanie na składniki odżywcze prawie wszystkich osób w gmpie.
Zapotrzebowanie na energię dostarczaną z pożywieniem zależne jest od wieku, masy H aktywności fizycznej, a także czynników środowiskowych, takich jak np. temperatu-! « otoczenia. Normy żywienia jako zapotrzebowanie grupy powinny wskazywać na średnią wartość zapotrzebowania na energię osób zaliczanych do określonych grup. W polskich
1 r