zagadnienia egzaminacyjne z teorii literatury (184)

U żłobu, gdzie jest Bóg, b Lecz milczą zadyszani, a Wbiegając w próg...... b

(C. K. Norwid, Czemu nic n chórze?)

23.    Litota - gr. łitótes ‘prostota’], pomniejszenie, lit. zastąpienie jakiegoś określenia, najczęściej epitetu, jego zaprzeczonym przeciwstawieniem w celu złagodzenia ostrości wypowiedzi; np. „niemądry” zamiast „głupi”.

Strofa otwarta - strofa, która nie stanowi całości intonaeyjno-skladniowej (rozpoczęte w niej zdanie kończy się w strofie~następnei} oraz nie tworzy zamkniętego układu rvmoweizo (odpowiedniki rymowe niektórych jej wersów występują dopiero w strofie następnej).

Nad Kapulettich i Montekich domem Spłukane deszczem, poruszone gromem,

Łagodne oko błękitu    ^

Patrzy na gruzy nieprzyjaznych grodów, ^

Na rozwalone bramy do ogrodów,    ^

I gwiazdę zrzuca ze szczytu.

(C. K. Norwid, W Weronie)

Typowymi strofami otwartymi są: M tercvna. M treet

24.    Dominanta kompozycyjna - element świata przedstawionego nadrzędny wobec pozostałych i określający charakter całej kompozycji dzieła. Typ d.k. utworu jest określony w znacznym stopniu przez jego rodzajową i gatunkową przynależność (w utworze lirycznym - podmiot liryczny, w epickim fabuła), jednakże każcie dzieło na swój sposób ustala i precyzuje ostatecznie zindywidualizowaną hierarchię jednostek kompozycyjnych.

Porównanie - .. to nic sroki zaskrzeczały czarną zgrają. Czak z Kończakietn za Igorem pułkiem gnają

25. Metafora według Arystotelesa - Arystoteles twierdził, że metafora nie jest tylko sposobem mówienia i myślenia, ale również jest właściwością potocznego języka. Uważał, że metafora to przeniesienie nazwy z jednej rzeczy na inną. z rodzaju na gatunek, z innej rzeczy na inną na zasadzie analogii. Jest to klasyczne ujęcie pojęcia metafory.

Wg Arystotelesa metafory mają charakter subiektywny i trudno określić psychiczną genezę ich powstawania. Podstawą dla metafory jest kojarzenie podobieństw miedzy przedmiotami i wyrazami. Wykorzystanie metafory w rozwiązywaniu problemów łączy się z nagłym poznaniem połączonym z uczuciem radości. Osoba tworząca metafory działa intuicyjnie i racjonalnie.

• W metaforze operuje się, pojęciami, dźwiękami, obrazami, które pochodzą z doznań dostarczanych przez różne zmysły.

8