zagadnienia egzaminacyjne z teorii literatury (13)

Psychoanaliza- jest terapią, leczy zakłócenia życia psychicznego, odsłaniając jego ukryte przyczyny. Jest też metapsychologią, gdyż wykracza pcza przedmiot badań psychologicznych, świadomość. Jako terapia i jako melapsy ekologią psychoanaliza jest jednocześnie antropologią, gdyż wypowiada sic o tym kim jest człowiek i jak odnosi sic do świata. Jako że odnoszenie to przybiera często charakter artystyczny, psychoanaliza jest także teorią procesu twórczego. Te wszystkie aspekty sprawiają że stała się ona atrakcyjna dia badaczy literatury traktujących tekst literacki jako przejaw ludzkiej psychiki, zaś ludzką psychikę jako tekst otwarty na interpretację.

Głównym przedmiotem zainteresowania psychoanalizy jest powstawanie nerwic. Nerwica to zaburzcie psychogenne, *w którym objawy są symbolicznym wyrazem konfliktu psychicznego, mającego swoje korzenie w przeszłości. Psychoanaliza zastosowana do badań nad sztuką w wersji freudowskiej zajmuje się głównie podmiotem znerwicowanym, wyrażającym się poprzez tekst. Tekst literacki jest więc traktowany jako symboliczna reprezentacja nerwicy i teza o symbolicznej reprezentacji nieświadomego jest najważniejsza tezą-psy^hoamn litycznąw badaniach -literackich, .podzieJaną-zgodnie.przez wszystkie orientacje w ramach szkoły. Różnice polegająjcdynie na tym, czy psychoanalizie poddany jest autor, w którego biografii szuka się przyczyn powstania nerwicy, czy też sam tekst, od którego przejście do życia autora nie jest wcale pewne. Wraz z „powrotem autora” nasilającym się obecnie, w postaci reakcji na jego strukturalistyczną w^r teorii literatury i poststrukturalistyczna „śmierć”, powraca także żywe zainteresowanie psychoanalizą podmiotu, ponownie osadzonego w życiu.

r* Freund wydzielił 3 systemy psyche:

-    świadomość, ściśle powiązana z percepcją wiąże nas ze światem i każe nam działać wedle racjonalnych kryteriów,

-    przedświadomość- kryje w sobie to, co potencjalnie może zostać uświadomione (pamięć, wiedza), lu rodzi się werbalizacja nieświadomych wyobrażeń.

-    nieświadomość- zawiera w sobie wszystko to, co nie może nigdy zostać uświadomione i co należy do sfery popędowej (biologicznej), co tworzy treści wyparte, które nigdy nie dostały się do przedśwjadomości.

Markowski, Burzyńska „Teorie literatury XX wieku”