IGP3917

w życiu klasy, coraz lepsze poznawanie ich potrzeb, zair.teg wań, uzdolnień, cech osobowości, sytuacji rodzinnej, łag( i rozwiązywanie różnych konfliktów r.a terenie klasy (w również konfliktów nauczycieli z uczniami pełniącymi rolę nr. wódców), stwarzanie klimatu serdecznej i wzajemnej życziń wśród uczniów, a w szczególności pobudzanie ich do akt' i samodzielnego uczestnictwa społecznego w życiu klasy. SłcśJ funkcje nauczyciela jako nieformalnego przywódcy klasy doiyl wszystkich niemal spraw życia klasowego, z którymi spoty* w codziennej swej pracy dydaktyczno-wychowawczej.

Reasumując zawarte w niniejszym rozdziale rozw< można powiedzieć, że przywództwo w klasie szkolnej jest r.ym składnikiem jej dynamiki grupowej. Należycie rozv i odpowiednio wykorzystane przez nauczycieli stanowi r.iet teiny czynnik wychowawczy. Szerszego jednak omówienia to uczyniono wyżej — wymaga zagadnienie współpracy nąi cieli jako przywódców klasy z jej przywódcami niefornu Niestety problem ten nie został — jak dotąd — ooraco\ naukowo w zadowalającym stopniu. Wymaga nadal stan analiz i badań podobnie zresztą, jak wszystkie omówionej przednio procesy i zjawiska grupowe klasy. Niemniej j< to, co już wiemy na temat przywództwa, pozwala z całą ęs nością stwierdzić, że należycie zorganizowane w klasie — st konieczny warunek racjonalnego wzmożenia w niej wpij wychowawczych.

5. Atmosfera klasy szkolnej

Omówiony w poprzednim rozdziale problem przywództwa w i sie łączy się integralnie z innym ważnym zjawiskiem grupo) jakim jest atmosfera klasy, która „jest bardziej czymś, wyczuwa, niż potrafi zdefiniować i zanalizować” ^l. W sz< nym związku pozostaje z nią przywódcza rola. nauczycie) głównego kierownika procesu dydaktyezno-wychowawc

i—1-•

¹ S. Samson Atmosfera panująca w grupie jako wskaźnik wewnąlrzgrupowych, NURT. Wybrane zagadnienia z psycholoi nr 18.

rera klasy bowiem powstaje zwłaszcza w wyniku sygr.a-lych wcześniej stylów kierowania wychowawczego nauczy-_f.Ze wzglądu na doniosłe ich znaczenie w ogólnej działalności pcznej warto przyjrzeć sią im raz jeszcze w kontekście U jaką wywołują w klasie.

£era klasy szkolnej jest wypadkową istniejących w niej ców społecznych. Chodzi tu w szczególności o stosunki ice miądzy uczniami z jednej strony i miądzy uczniami fcielem z drugiej strony. W dużej mierze zależy również licznego nastawienia uczniów i nauczyciela. Tak wiąc ferc jest wynikie.n współdziałania czynnika społecznego logicznego. Czynnik społeczny jako bardziej uchwytny racji zewnętrznej stanowi szczególnie istotny miernik cjącej w klasie atmosfery. Tak rozumiana atmosfera jest twszystkim wyrazem uczuciowej reakcji uczniów wobec nych im postaw przez kolegów klasowych, a zwłaszcza uczycieli. To oni właśnie — jak już wiemy — są glów-gikiem kształtującym atmosferą w klasie wskutek jnego stylu kierowania wychowawczego. Powstała w ten i atmosfera stwarza sprzyjające lub nie sprzyjające warun-tego współżycia i współdziałania uczniów. Świadczy a przynajmniej pośrednio wiele badań psychologicznych ńe kilkunastoosobowych grup dziecięcych.

nad atmosferą grupy

rcznych badań nad atmosferą w grupach dziecięcych na-le wszystkim eksperymentalne badania K. Lewina, R. fa i R. Lippitta ¹. Osobami badanymi byli chłopcy 10-letni. odbywały się w pięcioosobowych grupach członków klu-[zieżowego, z którymi prowadzono różne zajęcia plastycz-cowie poszczególnych grup zbierali się raz w tygodniu iz godzin. Najpierw przeprowadzono badania tylko z dwie-

Ipami. Przeprowadził je w ciągu 3 miesięcy R. Lippitt. j

Lewin, R. Lippitt, R. K. White Structure du comportement agres-ii des climats cociauz crees ezpćrimentalement. W: K. Lewin Psy-i■k.dynamioue. Les reiations humaines. Paris 1964, Presses Univer-:e$ de France, s. 196—227.

107