001

MUKOWISCYDOZA

Choroba wrodzona, najczęstsza z dziedziczonych autosomalnie recesywnie częstość 1:2500 urodzeń

przyczyna choroby - mutacja genu kodującego syntezę białka określanego skrótem CFTR /ang. cystic fibrosis transmembrane conductance regulator/. CFTR jest zależnym od cAMP kanałem chlorkowym oraz regulatorem innych kanałów jonowych.

Najważniejszym następstwem zaburzeń syntezy CFTR i jego nieprawidłowej czynności jest zakłócenie transportu jonowego przez błony komórkowe nabłonków i błony organelli wewnątrzkomórkowych w gruczołach zewnątrzwydzielniczych /panegzokrynopatia/.Powoduje to produkcję nieprawidłowych mukoprotein, uwalnianie zagęszczonych mucyn, odwadnianie śluzu i znaczny wzrost jego lepkości. Zaleganie lepkiego śluzu w układzie oddechowym, pokarmowym i rozrodczym prowadzi do różnego rodzaju objawów chorobowych.

Zmiany w układzie oddechowym

obturacja oskrzelików i oskrzeli spowodowana gęstym i lepkim śluzem u niemowlęcia - męczący, uporczywy, bez odkrztuszania, napadowy kaszel, duszność śluz czopujący oskrzeliki powoduje rozdęcie i odcinkowąniedodmę tkanki płucnej powodując objawy zapalenia oskrzelików

dziecko przewlekle odkrztusza śluzową lub ropną plwocinę, obniża się tolerancja wysiłku

oprócz stałej kolonizacji oskrzeli szczepami Staphylococcus aureus i okresowej Haemophilus influenzae z wiekiem wystęouje zakażenie Pseudomonas aeruginosa. Stała obturacja oskrzelików, zakażenie bakteryjne i przewlekły stan zapalny powodują postępujące uszkodzenie układu oddechowego, rozwój rozstrzeni oskrzeli i serca płucnego, niewydolność oddechową i zgon

Obraz rtg - zwykle pierwszym objawem jest nadmierna przejrzystość pól płucnych wynikająca z rozdęcia tkanki płucnej, później wzmożony rysunek okołooskrzelowy, zacienienia ogniskowe, segmentowe lub płatowe, śródmiąższowe włóknienie płuc, rozstrzenie oskrzeli, powiększenie węzłów chłonnych wnęk, cechy serca płucnego Postęp choroby powoduje stopniowe zmniejszenie pojemności życiowej Nd i całkowitej pojemności płuc /TLC/ przy zwiększającej się objętości zalegającej /RV7. Występuje hipoksemia i hiperkapnia.

Przyczyna zgonu większości chorych /95-98%/ - niewydolność oddechowa.

Zmiany w przewodzie pokarmowym

u ok.10% noworodków chorych na mukowiscydozę występuje niedrożność smółkowa wywołana zatkaniem dystalnego odcinka jelita krętego zagęszczoną i bardzo lepką smółką - zwykle leczenie operacyjne.

jedną z najwcześniejszych zmian u chorych na mukowiscydozę jest upośledzenie drożności przewodów trzustkowych prowadzące do zmian degeneracyjnych , zwłóknienia torbielowatego i nieodwracalnej zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki.

u 85% chorych w wyniku znacznego niedoboru enzymów trzustki, głównie lipazy, już od okresu noworodkowego dochodzi do zaburzenia trawienia i wtórnego wchłaniania . u ok.10% starszych pacjentów postępujące uszkodzenie trzustki stanowi przyczynę cukrzycy insulinozależnej.

upośledzenie drożności dróg żółciowych może być przyczyną przedłużającej się żółtaczki noworodków, a w późniejszym okresie żółciowej marskości wątroby.