003 (69)

rączki w pobliżu twarzy. Po dotknięciu części podeszwowej stopy obserwujemy odruch pełzania. Trzymając noworodka w pozycji pionowej możemy zaobserwować odruch stąpania i chód automatyczny. Noworodek potrafi fiksować wzrok na przedmiocie, reaguje na dźwięk. Czucie ciepła, bólu i smaku jest dobrze wykształcone. Noworodek uspokaja się wzięty na ręce.

Okres niemowlęcy

Koniec 1 miesiąca życia

Przy położeniu dziecka na brzuchu unosi ono głowę do góry i utrzymuje ją przez ok. 3 sek., przy próbie trakcji głowa nadal opada do tyłu, a dłonie są częściej lekko otwarte. Na plecach dziecko leży w pozycji asymetrycznej. Skupia wzrok na pochylonej nad nim twarzy, wydaje nieartykułowane dźwięki.

2    miesiąc życia

Niemowlę utrzymuje główkę w osi ciała. W położeniu na brzuchu unosi głowę do góry do kąta 45 stopni z podłożem, ręce coraz bardziej przesuwa do przodu, dłonie są coraz bardziej rozchylone, a ramię i przedramię tworzy kąt 90 stopni. Wykonywane ruchy są mniej gwałtowne. Funkcja chwytna jest dobrze rozwinięta, dziecko potrafi złączyć obie rączki. Niemowlę śledzi wzrokiem poruszające się osoby, reaguje na głos dzwonka zatrzymując spojrzenie lub ruchy. Potrafi ponadto utrzymywać głowę w pozycji siedzącej przez ok. 5 sek. Pod koniec 2 miesiąca życia obserwuje się zanikanie odruchu podparcia i chodu automatycznego. Po raz pierwszy pojawia się uśmiech na twarzy, dziecko wydaje dźwięki podobne do artykułowanych o dużej zmienności i różnorodności.

3    miesiąc życia

W pozycji na brzuchu dziecko unosi głowę i trzyma ją pewnie przez ok. 1 min, opiera się na obu przedramionach. Twarz i podłoże tworzą kąt 90 stopni. Przy próbie trakcji głowa nie opada natychmiast do tyłu, nogi są zgięte pod małym kątem. W pozycji siedzącej niemowlę potrafi utrzymać prosto głowę przez 30 sek. Przy próbie stawiania dziecka nogi pozostają zgięte. Niemowlę odwraca głowę śledząc znikający przedmiot, wodzi oczyma od jednego do drugiego kąta oka. Potrafi także oglądać własne ręce i bawić się palcami. Ożywia się przy kontaktach z ludźmi: ruchy trzepoczące, uśmiech „społeczny", gruchanie.

4    miesiąc życia

Przy próbie trakcji niemowlę utrzymuje głowę i lekko ugina nogi. W pozycji na brzuchu dziecko „pływa", tzn. rezygnuje z podparcia na przedramionach, ale głowa, klatka piersiowa i ramiona są uniesione, a nogi wyprostowane. Barki są podciągnięte do tyłu, ramiona zgięte, ręce otwarte. Przy dotknięciu stopami podłoża następuje lekkie wyprostowanie w kolanach i stawach skokowych. Przy przechylaniu na boki w pozycji siedzącej niemowlę trzyma prosto głowę. Dziecko w tym wieku głośno się śmieje, lokalizuje wzrokiem źródło dźwięku, potrząsa grzechotką włożoną do ręki, wyciąga ręce w kierunku zawieszonych zabawek, wkłada je do buzi. Chętnie ponadto gaworzy, wydaje okrzyki radości i głoski szczelinowe.

5    miesiąc życia

Niemowlę w tym wieku przy podciąganiu do pozycji siedzącej zgina głowę (podbródek dotyka klatki piersiowej), ramiona i nogi. Napięcie mięśni brzucha i miednicy prowadzi do zgięcia bioder. Kołysanie na brzuchu niemowlę przerywa przez podparcie się na ramionach (obu lub jednym). Może to prowadzić do biernego przekręcania się na plecy. W okresie tym zaczyna się rotacja kręgosłupa piersiowego. Podczas opierania się na nogach dziecko na krótko przejmuje swój własny ciężar. Niemowlę potrafi wyciągnąć również rękę do podawanego mu przedmiotu, oglądać go, potrząsać, prowadzić do ust. Odróżnia także ton głosu i wyraz twarzy (łagodny czy surowy).

6    miesiąc życia

Pod koniec pierwszego półrocza dziecko leżąc na brzuchu unosi się do góry opierając się na wyprostowanych ramionach znajdujących się przed głową. Ramiona znajdują się równolegle do siebie, dłonie powinny być otwarte. Większość niemowląt pozwala się podciągnąć za rączki do

3