0000028 (7)

między poszczególnymi fazami treningu siłowego w rocznym cyklu ćwiczeń fizycznych. Poziom siły nie obniżył się także w okresie treningu ogólnorozwojowego, kiedy to zawodnik uprawiał głównie koszykówkę na wózkach, ograniczając podnoszenie ciężarów tylko do jednego treningu w tygodniu.

Istotnym zagadnieniem metodyki treningu siły jest również częstotliwość zajęć poświęconych kształtowaniu tej cechy. O częstotliwości zajęć treningu siły wspomniano na s. 12 niniejszej książki. Przyjmuje się, że dla wszystkich dyscyplin o charakterze siłowo--szybkościowym stosuje się w okresach przygotowawczych do trzech jednostek treningowych w tygodniu, a w dyscyplinach wytrzymało-ściowo-siłowych (np. wioślarstwo, kajakarstwo) z reguły dwie jednostki.

W dyscyplinach, w których trening siły stanowi system usprawniania (na pizykład w podnoszeniu ciężarów), ćwiczenia siłowe mogą zajmować w sporcie inwalidów 40—70% ogólnego czasu pracy. Taka rozpiętość (od 40 do 70%) stanowi nie tylko odbicie poszczególnych etapów zaawansowania sportowego inwalidy, ale również jest uzasadniona potrzebami intensywnego usprawniania i właściwościami indywidualnymi trenowanego.

Można w tym miejscu wrócić do przykładu podanego na s. 51, dotyczącego planowania treningu. Wymieniony inwalida planuje w wyciskaniu z ławy w roku 1980 osiągnąć rezultat 200 kG. Zastanowić się należy, czy ten wynik mógłby osiągnąć dopiero w tym roku czy też o rok lub dwa wcześniej. Zdaniem trenera, który od wielu lat prowadzi ćwiczenia tego inwalidy — wcześniejsze uzyskanie takiego wyniku jest możliwe. Nie byłoby to jednak uzasadnione zarówno ze względów zdrowotnych, jak z uwagi na uprawiane przez inwalidę konkurencje rzutne lekkiej atletyki. Z tego przykładu wynika także, iż planowanie w sporcie inwalidów nie może być nastawione na uzyskiwanie w jak najkrótszym czasie nadmiernie wysokich rezultatów sportowych. Przyspieszanie bowiem naturalnego rytmu adaptacji organizmu inwalidy do wysiłków fizycznych jest postępowaniem nieracjonalnym, które wcześniej czy później musi doprowadzić do przeciążenia ustroju. Dlatego też bliska współpraca trenera czy fizjoterapeuty z lekarzem na każdym etapie usprawniania ruchowego inwalidy, w tym również na etapie planowania treningu, jest niezbędnym warunkiem bezpiecznego i optymalnego postępowania przy dawkowaniu wysiłków fizycznych w usprawnianiu osób z ograniczoną sprawnością.

W treningu leczniczym inwalidów niezbędne jest prowadzenie wszechstronnej analizy stanu wy trenowania odnoszonego zarówno do wzorca sprawności ogólnej, jak do wymagań uprawianej dyscypliny sportu.

Wyznaczenie częstotliwości zajęć treningu siły będzie także zależało od bardzo istotnego czynnika, którym jest cel terapeutyczny.

Jeżeli na przykład stwierdzono, że młody inwalida z porażeniami kończyn dolnych będzie mógł chodzić o kulach, to należy przede wszystkim przystąpić do realizacji tego celu. Cel ten wyznaczy nam częstotliwość zajęć zmierzających do rozwijania siły mięśni pleców i pasa barkowego oraz określi miejsce tych zajęć w całej strukturze usprawniania ruchowego. Okazać się może. że trening ogólnorozwojowy będzie potrzebny głównie po to, by wykonać możliwie dużą i intensywną pracę w celu uzyskania szybkiego tempa przyrostu siły. W takiej sytuacji odbywanie treningu siły trzy razy w tygodniu stanowić będzie minimum.

Planowanie treningu siły i ustalenie charakterystyki poszczególnych składowych powinno zatem wynikać z analizy efektywności procesu usprawniania w ogóle. Stosowanie bowiem ćwiczeń siłowych musi opierać się na kontroli poszczególnych wskaźników charakteryzujących sprawność fizyczną inwalidy, które informują o wartości i skuteczności stosowanych metod.

Należy również wspomnieć, że przy planowaniu rozwijania siły mięśniowej należy brać pod uwagę charakter pracy wykonywanej przez inwalidę lub tej, do 'której może być przygotowany. Odpowiedni poziom siły odgrywa doniosłą rolę w przystosowywaniu pacjenta do czynności produkcyjnych. Uprawianie sportu ze względu na dużą objętość ćwiczeń korektywnych ma istotne znaczenie w kształtowaniu funkcjonalnej postawy fciała, między innymi przez wzmacnianie mięśni antygrawitacyjnych, które są niezbędne przy wszelkiego rodzaju czynnościach lokomocyjnych inwalidy.

Warto dodać na zakończenie, że dzięki odpowiednim ćwiczeniom siłowym wzmacniamy mięśnie grzbietu i brzucha, które stanowią pancerz ochronny dla kręgosłupa, tzn. spełniają rolę profilaktyczną w zapobieganiu jego różnego typu dolegliwościom.