04

wydzielonych administracyjnie uwzględniono w słowniku tylko nazwy głównych dzielnic (teraz jest ich pięć, w przeszłości więcej). Punktem wyjścia jest obecnie funkcjonujące nazewnictwo, aczkolwiek uwzględnione zostaną także te nazwy, które łączą się z obszarami niewydzielonymi na współczesnej mapie Łodzi, lecz utrwaliły się w innych obiektach toponimii miejskiej, np. Wólka, znajdująca poświadczenie w nazwie ulicy Wólczańskiej, Antoniew, od którego pochodzi nazwa ulicy Antoniewska, Kąty, od których nazwana była ul. Kątna itp. Jeśli dawna osada (kolonia, folwark, przysiółek czy też wieś), znajdująca się na obrzeżach miasta, weszła w jego granice administracyjne, lecz jej nazwa nie funkcjonuje we współczesnym obiegu komunikacyjnym - zarówno oficjalno-administracyjnym, jak i nieoficjalnym, potocznym, nie została także uwzględniona w słowniku, np. dawne: wieś Ustronie, osady podmiejskie Dąbrówka, Dąbrówka Mała, Zalesie, Chojny Dworskie, Chojny Kolonia itd.

CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ

Zgromadzone toponimy miejskie wydobyto z różnego typu źródeł. Podstawowym były plany miasta oraz zachowane plany zagospodarowania przestrzeni miejskiej. Oryginalne i reprodukowane plany miasta rejestrują stan miasta z różnych okresów aż po czasy współczesne (szczegółowy wykaz zamieszczamy na końcu publikacji). Zachowane plany sporządzane były w różnej skali, z różnym stopniem dokładności. Część z nich obejmuje całe miasto z zaznaczeniem jego granic, inne ujmują tylko centralną część. Z tego względu niejednokrotnie trudna była lokalizacja nazywanego obiektu w przestrzeni. Zdarza się, że kolejne plany przynoszą informacje sprzeczne. Ważnym uzupełnieniem danych kartograficznych są dokumenty przechowywane w Państwowym Archiwum Miasta Łodzi. Zachowały się tu akty urzędowego nadania lub zmiany nazwy poszczególnych obiektów, dzięki czemu można niekiedy ustalić dokładną datę nominacji. Niestety, brak w tych źródłach lokalizacji obiektu, co w przypadku równoczesnego występowania w mieście kilku obiektów (zwłaszcza ulic) o tej samej nazwie, bywa szczególnie trudne, a czasem wręcz niemożliwe. Sięgnięto także do materiałów archiwalnych Urzędu Miasta Łodzi, gdzie znajdują się nowsze akty nominacji obiektów miejskich. Dużym ułatwieniem na etapie gromadzenia materiału była opracowana w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Józefa Piłsudskiego, opublikowana na stronie internetowej biblioteki baza danych zawierająca nazwy dawne i współczesne. Cennym źródłem informacji o dawnej Łodzi, jej nazewnictwie, a często także o motywacji historycznej czy terenowej nazw są różnego typu wspomnienia, reportaże, notatki prasowe oraz coraz liczniej powstające opracowania historyczne i geograficzne. Dane w nich zawarte ułatwiają, a niekiedy wręcz umożliwiają właściwą interpretację nazwy.

8