0000001 30

ciem stołu, tym niemniej, jeśli jest to niemożliwe (np. w warunkach domowych), nie można przedłużać leżenia, lecz zastosować ostrożną, stopniową pionizację na łóżku chorego.

Pionizowanie chorego w domu można prowadzić następująco:

1.    Unoszenie głowy w pozycji leżącej i przechodzenie do siadu za pomocą rąk.

2.    Przedłużenie przebywania w pozycji siedzącej w łóżku.

3.    Przyjmowanie pozycji siedzącej z nogami opuszczonymi poza łóżko; z podparciem pod stopy (np. krzesło) oraz bez podparcia.

4.    Przybieranie pozycji stojącej przy łóżku, z asekuracją osoby drugiej i z użyciem sprzętu pomocniczego (balkonik ortopedyczny, kule).

5.    Próby samodzielnego stania z asekuracją osoby drugiej, przy użyciu sprzętu pomocniczego lub bez niego.

W każdym przypadku, bez względu na sposób pionizowania, trzeba być przygotowanym na objawy niewydolności krążenia podczas zmian pozycji z po

ziomej na pionową. Najgroźniejsze jest omdlenie. Aby do niego nic doszło, należy kontrolować samopoczucie chorego. Osoba pomagająca w pionizowaniu powinna pytać chorego, czy nie czuje się słabo, czy nie ma zaburzeń świadomości i wzroku oraz zawrotów głowy. Należy też uważnie obserwować twarz chorego — zblednięcie skóry, silne spocenie, znacznie pogłębione oddechy.

W razie groźby omdlenia należy przerwać pionizację, położyć chorego i pozwolić mu odpocząć.

Pionizacja jest wstępem do nauki chodzenia. Sposób poruszania się chorego zależy od postępu procesu zdrowienia, tzn. od tego, czy pacjent może równomiernie obciążać obie nogi, czy musi jedną kończynę obciążać mniej, lub też chodzić w ogóle tylko na jednej nodze (druga uniesiona).

W przypadku nieobciążania jednej nogi ręce zaopatrzone w kule lub inny sprzęt pomocniczy zastępują, w fazie podporu, kończynę uniesioną. Chód taki jest zazwyczaj dwutaktowy (kule — zdrowa noga) i wymaga silnych kończyn górnych oraz zdolności dobrego utrzymywania równowagi. Osobom niewyćwi-

Ryc. 61. Chodzenie o lasce.

Rye. 60. Chodzenie o kulach.

61