0000001 37

Wymienione ćwiczenia są dość intensywne i wymagają dużej siły mięśniowej brzucha, grzbietu i kończyn dolnych. Nie należy ich wykonywać w przypadku osłabienia mięśni, gdyż może to doprowadzić do szkodliwych obciążeń kręgosłupa.

Uwaga! Ćwiczenia czynne, tak wolne, jak i wbrew oporowi, oraz ćwiczenia zwiększające ruchomość kręgosłupa można stosować dopiero po całkowitym wygojeniu uszkodzenia i po konsultacji z lekarzem leczącym.

..

Teresa Stelmasiak

USPRAWNIANIE CHORYCH Z USZKODZENIAMI RDZENIA KRĘGOWEGO

Leczenie pacjentów na oddziale urazów rdzenia kręgowego trwa przeciętnie 2—3 miesiące, jeżeli leczenie przebiega bez powikłań.

' Usprawnianie ruchowe pacjenta zaczyna się już .na drugi dzień po zabiegu operacyjnym. Towarzyszy temu pionizacja bierna.(na -łóżku). W miarę upływu ; czasu intensywność usprawniania się zwiększa.

Wypis pacjenta do domu nie powinien przerwać usprawniania. Trzeba je kontynuować w warunkach domowych. W dość dobrej sytuacji znajdują się pacjenci z niskim uszkodzeniem rdzenia kręgowego — mają sprawne ręce i mogą po szpitalu korzystać z leczenia sanatoryjnego, gdzie wymagana jest *• samoobsługa w codziennych czynnościach. Jednakże pacjenci z całkowitym i częściowym urazem rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym przeważnie kierowani są do domu, gdyż tylko tam mogą znaleźć właściwą opiekę. W każdym przypadku, po krótszym lub dłuższym okresie leczenia szpitalnego, opiekę nad chorym musi przejąć rodzina i nauczyć się właściwego pielęgnowania i ćwiczeń.

Program usprawniania określany jest przez lekarza indywidualnie dla każdego chorego, stosownie do jego możliwości. Trzeba jednak pamiętać, że zarówno program, jak i sprzęt i wyposażenie nie pomogą w uzyskaniu oczekiwanych wyników leczenia, jeśli nie będzie zaangażowania pacjenta oraz jego rodziny. Na wynik niekiedy trzeba czekać długo, zawsze prędzej czy później osiąga się go przez systematyczne codzienne ćwiczenia, w zakresie możliwości dla danego poziomu urazu rdzenia kręgowego.

Do pielęgnowania pacjentów z porażeniami wykorzystywane są łóżka ortopedyczne z oprzyrządowaniem (balkany, podwieszki, linki). Rodzina chorego otrzymuje wnioski lekarskie na potrzebny sprzęt. Realizują wnioski w wojewódzkiej poradni zaopatrzenia ortopedycznego, zgodnie z miejscem zamieszkania. Sprzęt jest wydawany bezpłatnie w ramach ubezpieczenia społecznego. Koszty pokrywają rejonowe ZOZ-y.

Wyposażenie łóżka — materac przeciwodlcżynowy, prześcieradło, podkład Prześcieradło, i podkład muszą być dobrze naciągnięte, można je lekko posypać talkiem. Materac przeciwodlcżynowy jest wyposażeniem łóżka ortopedycznego, a rodzina chorego otrzymuje wniosek lekarski i realizuje go w poradni.

Jest kilka rodzajów materacy, m.in. gąbkowy przeciwodlcżynowy, piankowy

pneumatyczny.

Ponadto stosuje się:

—    2 duże wałeczki — potrzebne do stabilizacji ciała (70 cm x obwód 50 cm). Najlepiej jest wykonywać wałki we własnym zakresie; zwinięty koc obszywamy dermą i pokrowcem z płótna żaglowego,

—    2_kółka_z_ w,aty. i gazy do ochrony pięt,

—    2 rnalc walki do podkładania pod kolana w celu zapobiegania przeprosto-wi stawów (małe wałki i wałeczki można wykopywać z waty, owijając Jc-gazą),

—_v2 niale wałeczki do wkładania pacjentom do rąk w celu zapobiegania n tz ykurczompalcó w (dotyczy to szyjnych urazów rdzenia kręgowego),______

—    podwieszki i linki zawieszone na ramie'^bałkańskiejłóżka, umożliwiające wykonywanie ćwiczeń samówspomaganych oraz pomoc'w samoobsłudze,

—    2 poduszki wypełnione siemieniem lnianym o wymiarach 35 x 45 cm (2,5 kg siemienia w każdej) oraz kilka małych woreczków 10 x 20 cm.

Poduszkami podpiera się chorego (w miarę potrzeby) na wysokość kości guzicznej i pośladków. Woreczki z siemieniem służą do stabilizacji kończyn dolnych i górnych (zamiast wałeczków z waty i gazy).

POSTĘPOWANIE W PRZYPADKACH

CAŁKOWITEGO PORAŻENIA

(URAZ KRĘGOSŁUPA W ODCINKU SZYJNYM)

Stosowane pozycje ułożeniowe:

a)    na plecach,

b)    na boku,

c)    na brzuchu.

75