100w67

BIBLIOGRAFIE WAŻNE DLA BADAŃ LITERACKICH - OGÓLNE

Dla ułatwienia korzystania z bibliografii wprowadzono, obok zasadniczych opisów alfabetycznych, liczne odsyłacze dotyczące nazw autorów i innych współtwórców dzid. odsyłacze tytułowe, a także, co miało umożliwić wyszukanie piśmiennictwa o poszczególnych zagadnieniach, odsyłacze przedmiotowe. Odsyłacze przedmiotowe, które objęły całe ważniejsze piśmiennictwo, składają się z nagłówka przedmiotowego, tematu sformułowanego najczęściej na podstawie brzmienia tytułu, a niekiedy na podstawie zawartości oraz (po: obacz lub skrócie: ob.) z nazwisk autorów lub haseł tytułowych dzieł odnoszących się do danego tematu. Wyszukując piśmiennictwo dotyczące poszczególnych zagadnień, trzeba jednak pamiętać, iż ze względu na formułowanie tematów większości odsyłaczy przedmiotowych na podstawie tytułów literatura o jednym przedmiocie może być rozproszona i należy jej poszukiwać pod różnymi wyrazami bliskoznacznymi.

Układ w częściach I. II i IV jest krzyżowy: w jednym szeregu abecadłówym następują po sobie opisy alfabetyczne (pod nazwami autorskimi lub tytułami dzieł anonimowych) oraz odsyłacze przedmiotowe. Opisy, których hasłem autorskim, tytułowym lub przedmiotowym jest ta sama nazwa autorska, podawane są w' następującej kolejności: 1) opisy alfabetyczne z hasłem autorskim, 2) opisy dzieł anonimowych, w których dane nazwisko występuje w tytule, 3) odsyłacze przedmiotowe. W obrębie jednego hasła pozycje układane są w zasadzie według kolejności alfabetycznej pierwszych rzeczowników występujących w tytułach.

W części II zastosowany został układ chronologiczny według daty wydania druków; w obrębie poszczególnych lat układ alfabetyczny. Dzieła z XVI w. o nie ustalonej dacie wydania wymienione są po dacie 1599 (t. 8, s. 109-118).

Zestawienia specjalne. W obrębie części I znajduje się kilka zestawień specjalnych, bardzo cennych dla badań literackich; zestawienia te tworzą jak gdyby oddzielne bibliografie lub indeksy. Są to:

1.    Pod hasłem „Autorki” (t. 1, s. 48 — 52, t. 6, s. 24; wyd. 2, t. 1, s. 233 — 237) wykaz alfabetyczny nazwisk kobiet piszących w Polsce od czasów najdawniejszych z datami albo tytułami czasopism, w których umieszczały swe prace."

2. Pod hasłem „Czasopisma” (t. 1, s. 240 - 266, t. 6, s. 134—141) Spis alfabetyczny czasopism i dziel zbiorowych od najdawniejszych czasów, z opisem skróconym, zawierającym tylko tytuł, miejsce i lata wydania oraz czasem nazwisko wydawcy. Spis ten, w wydaniu 2 (t. 3, s. 385—494) doprowadzony do 1900 r. i znacznie powiększony (do 3360 tytułów), stanowi i dziś jeszcze najobszerniejszy co do zasięgu chronologicznego wykaz czasopism polskich; nie jest jednak wolny od braków i błędnych informacji.

3. Pod hasłem „Dramat — Dramatycy” (t. 1 s. 338—411 i dodatki s. 43) trzy zestawienia: a) wykaz chronologiczny dzieł dotyczących dramatu i sceny w Polsce od drugiej połowy XVIII w.; b) Spis dramatycznych pisarzy oryginalnych od połowy XVIII w., obejmujący, w układzie alfabetycznym według nazwisk autorów, sztuki opublikowane i pozostające w rękopisach. Do spisu

dodane są trzy indeksy dotyczące sztuk historycznych polskich: według nazwisk osób będących przedmiotem dramatu, według miejscowości, których treść sztuk dotyczy, oraz „sztuki historyczne w ogóle”, nie związane z określoną osobą ani miejscowością; c) Spis dziel dramatycznych tłumaczonych (przeważnie dla scen polskich) od połowy XVIII w., ułożony według nazwisk autorów obcych; po tytule następuje nazwisko tłumacza, miejsce i rok wydania, gdy zaś sztuka nie była wydana drukiem, rok w nawiasie. Uzupełnieniem spisu jest wykaz alfabetyczny Tłumacze z odsyłaczami do autorów tekstów oryginalnych.

Hasło „Dramat — Dramatycy” zostało w wydaniu 2 opracowane na nowo; („Dramat polski” — t. 4, s. 268—386, „Dramat tłumaczony” — t. 5, s. 7—161). Wykorzystując materiały rękopiśmienne autora, spisy repertuarów teatralnych, bibliografie specjalne i katalogi, dodano wiele uzupełnień i doprowadzono materiały do 1900 r. W zestawieniu „Dramat polski” pominięto indeksy dotyczące dramatu historycznego.

4. Pod hasłem „Jocher” (t. 2, s. 224— 301) — po opisie Obrazu biblio-graficzno-historycznego literatury i nauk w Polsce... — spis alfabetyczny autorów i tłumaczy dzieł wymienionych w Obrazie oraz nazwisk osób, których biografie zostały tam zamieszczone.

Nadto we wstępie do tomu 1 (s. XVII —LVIII) oraz w dodatku (s. 5—8, 19 — 20) podał Estreicher Spis katalogów książek polskich lub z literaturą polską styczność mających, począwszy od r. 1603 za lat 267, który obejmuje 1000 pozycji ułożonych według nazw instytucji lub nazwisk właścicieli zbiorów.

BIBLIOGRAFIE OGÓLNE BIEŻĄCE

Publikowane w Polsce od 1878 r. w postaci różnych czasopism bibliograficznych bibliografie ogólne bieżące mają dla badań literackich istotne znaczenie z trzech względów:

a)    wydawana współcześnie polska bibliografia narodowa bieżąca, a zwłaszcza dwa jej człony: tygodnik „Przewodnik Bibliograficzny” i miesięcznik „Bibliografia Zawartości Czasopism”, są najszybszymi ipformatorami o nowych książkach oraz o artykułach, utworach literackich, recenzjach i polemikach drukowanych w czasopismach i wydawnictwach zbiorowych;

b)    bibliografie ogólne bieżące zą^lata po 1900 r. stanowią jedyne źródło informacji o drukach XX w.; zestawienie retrospektywne za lata 1901 — 1955 jest dopiero w stadium opracowywania;

c)    bibliografie ogólne bieżące nie tracą wartości dla badań literackich nawet wówczas, gdy istnieje bibliografia ogólna retrospektywna, jak w przypadku ostatniego 20-lecia ubiegłego wieku; chronologiczne zestawienie druków jest bowiem niezwykle przydatne np. przy śledzeniu rozwoju poszczególnych gatunków literackich, przekładów dzieł obcych na język polski itd. na przestrzeni lat.

Czasopismami, które podają najbardziej kompletne zestawienie produkcji