100w64

72

BIBLIOGRAFIE WAŻNE DLA BADAŃ LITERACKICH - OGÓLNE

krajowa w okresie romantyzmu 1831—1863, 4. Literatura polska w okresie realizmu i naturalizmu, 5. Literatura okresu Młodej Polski, 6. Literatura polska M- okresie międzywojennym. W druku ukazały się: serii trzeciej tom 1 (Kraków 1975). serii czwartej tomy 1 — 4 (Warszawa 1965, 1966, 1969, 1971) oraz serii piątej tomy 1—4 (Warszawa 1968, 1967, Kraków 1973, 1977).

W latach sześćdziesiątych wydano też parę informatorów biobibliogra-ficznych o pisarzach współczesnych, członkach poszczególnych oddziałów Związku Literatów Polskich. Szczegółowe opracowania biobibliograficzne pisarzy śląskich przyniosła praca M. Fazana i W. Nawrockiego Katowickie środowisko literackie w latach 1945-1967 (Katowice 1969), wydana przez Śląski Instytut Naukowy.

W zakresie bibliografii zawartości poszczególnych czasopism, zaznaczył się ogromny postęp." Drukiem ukazało się wiele prac dotyczących "czasopism literackich, naukowych i społeczno-kulturalnych (publikowanych m. in. w dwu seriach Instytutu Badań Literackich: Materiały do Dziejów Postępowej Publicystyki (Wrocław 1952 — 1955, 4 t.) oraz Materiały Bibliograficzne (Wrocław 1953—1959, 7 t.). Wśród prac tych część stanowią bibliografie typu monograficznego, które nie tylko informują o zawartych w piśmie materiałach, ale też ukazują pismo jako odrębny, indywidualny fakt życia kulturalnego i społecznego. Nadto opracowanych zostało około 40 bibliografii, które znajdują się w kartotekach Instytutu Badań Literackich (m.in. bibliografia zawartości tygodnika „Prawda” 1881—1915).

W związku z umasowieniem czytelnictwa rozbudowana też została bibliografia zalecająca. Instytut Bibliograficzny podjął opracowywanie serii poradników bibliograficznych poświęconych życiu i twórczości wybitnych pisarzy lub o tematyce związanej z aktualnymi wydarzeniami oraz wydawanie (od 1955 r.) bibliografii bieżącej „Literatura Piękna. Adnotowany rocznik bibliograficzny”. Bieżącą bibliografię zalecającą ogólną podaje dwutygodnik „Nowe Książki. Przegląd literacki i naukowy”, wydawany od 1949 r. początkowo przez wydawnictwo „Książka i Wiedza”, następnie przez Komitet Upowszechniania Książki, a od 1958 r. przez „Wiedzę Powszechną”; zawiera on recenzje ważniejszych książek oraz częściowo adnotowany wykaz bibliograficzny w układzie działowym pt. Przegląd nowości wydawniczych.

Przedstawiony w skrócie, z zasygnalizowaniem jedynie najważniejszych dokonań praktycznych, zarys rozwoju spisów bibliograficznych w Polsce pozwala stwierdzić bogaty dorobek polskiej bibliografii i istnienie znacznej liczby spisów bibliograficznych, które, odpowiednio wykorzystane, mogą stanowić ogromną pomoc w badaniach literackich.

III. BIBLIOGRAFIE SZCZEGÓLNIE WAŻNE DLA BADAŃ LITERACKICH 1. BIBLIOGRAFIE OGÓLNE

Podstawową informację bibliograficzną o polonikach wydawniczych, tzn.

0    wszystkich drukach a) pisanych w języku polskim, b) polskiego autorstwa, c) drukach w językach obcych wydanych na terytorium Polski oraz d) drukach obcych wydanych za granicą związanych tematycznie z Polską

1    ze sprawami polskimi, podają bibliografie ogólne narodowe: retrospektywna Bibliografia polska Karola Estreichera i bieżące bibliografie ogólne wydawane w postaci czasopism od 1878 r.

„BIBLIOGRAFIA POLSKA” ESTREICHERA

Bibliografia polska, dzieło Karola Estreichera, kontynuowane przez syna Stanisława, a następnie wnuka Karola (zob. s. 56, 61, 66), składa się z czterech części, które łącznie obejmują piśmiennictwo polskie i Polski dotyczące ogłoszone drukiem od czasów najdawniejszych do końca XIX w. Kolejność części, będąca wynikiem stopniowego rozszerzenia chronologicznego zasięgu dzieła, które w początkowej koncepcji miało być ograniczone tylko do XIX w., nie odpowiada kolejności obejmowanych przez nie okresów¹.

Część I — 7-tomowa pt. Bibliografia polska XIX stulecia, wydana w latach 1872—1882, rejestruje w układzie abecadłowym druki opublikowane w latach 1800 — 1880. Tomy 1—5: A —Z, zawierają zrąb zasadniczy, przy czym każdy tom ma inną granicę chronologiczną górną — zależnie od daty jego wydania; tomy 6 i 7 podają dopełnienia (również od A do Z), zwłaszcza w zakresie pozycji wydanych w latach osiemdziesiątych, które nie mogły być opisane w pierwszych tomach ze względu na wczesne daty ich ukazania się.

Część II — 4-tomowa (ogólnego zbioru t. 8—11, wydane w latach 1882 — 1890), rejestruje w układzie chronologicznym druki z lat 1455 — 1889. Data początkowa oznaczała w intencji Estreichera datę pierwszego polo-nicum, za jaki, zgodnie z ówczesnym stanem wiedzy, uważał kazania Ja-

1

Szczegółowe omówienie rozkładu materiałów w dziele Estreichera podają T. Kalicki. A. Mikucka: „Bibliografia polska" Karola Estreichera. Przewodnik dla pracowników naukowych i studiujących. Wstęp: J. Muszkowski. Warszawa 1936.