126

8. USTAWIANIE TRANSFORMATORÓW 126

Przez pomieszczenie takich stacji i komór transformatorowych nie wolno prowadzić rurociągów i obcych przewodów elektrycznych.

Transformatorów olejowych nie należy umieszczać pod pomieszczeniami przeznaczonymi do masowego użytku (np. teatry, sale zebrań).

8.3. Ustawianie transformatorów w przemysłowych stacjach wewnątrzoddziałowych

Przemysłowe stacje wewnątrzoddziałowe — których ściany są o klasie odporności ogniowej 3h, a stropy z elementów o klasie 2h — mogą być umieszczone w pomieszczeniach produkcyjnych i pomocniczych zaliczanych, do III i niższych kategorii niebezpieczeństwa pożarowego. Za zgodą organów ochrony przeciwpożarowej możliwe jest umieszczenie stacji w pomieszczeniach zaliczonych do II kategorii niebezpieczeństwa pożarowego.

W jednej tak zbudowanej stacji można ustawić nie więcej niż 3 transformatory o łącznej zawartości oleju 3003 kg, przy czym moc jednego transformatora nie powinna przekroczyć 1000kV*A, Przekroczenie tych granic jest dopuszczalne po uzyskaniu zgody organów ochrony przeciwpożarowej.

W stacji umieszczonej na piętrze moc transformatorów nie może przekroczyć 800 kV-A.

Każdy transformator musi być umieszczony w oddzielnej komorze transformatorowej. Odległość w świetle między komorami dwóch sąsiednich stacji nie może być mniejsza niż 10 m. Warunek ten nie musi być spełniony, jeśli w obu stacjach łącznie jest mniej niż 3 transformatory, a masa oleju jest mniejsza od 3000 kg.

Ogrzane powietrze z komór powinno być odprowadzone na zewnątrz. Przepisy [8.10] do puszcz iją odprowadzanie powietrza wentylacyjnego do pomieszczenia produkcyjnego, jeśli budynek m a strop ogniotrwały, a w kanałach wentylacyjnych doprowadzających i odprowadź ijących powietrze zostaną umieszczone zasuwy lub klapy metalowe uruchamiane ręcznie z zewnątrz kanałów.

Powietrze pobierane do wentylacji nie powinno zawierać pyłów i oparów działających szkodliwie na urządzenia elektryczne.

Stacje przemysłowe wewnątrzoddziałowe osłonięte mogą być umieszczone w pomieszczeniach zakładów przemysłowych zaliczanych do III i niższych kategorii niebezpieczeństwa pożarowego z wyjątkiem pomieszczeń bardzo wilgotnych, i o wyziewach żrących.

W przemysłowych stacjach wewnątrzoddziałowych osłoniętych zaleca się szczególnie instalowanie transformatorów suchych lub nipełnianych niepalną cieczą. Moc takich transformatorów nie podlega ograniczeniu. W stacjach tego typu można dopuścić instalowanie transformatorów olejowych o łącznej mocy znamionowej nie przekraczającej 800 kV-A.

8.4. Napowietrzne ustawienie transformatorów

Napowietrzne ustawienie transformatorów jest stosowane nie tylko w stacjach napowietrznych, zdarza się ono również przy łączeniu rozdzielnic wnętrzowych, np. 110 kV i 6 kV. Powodowane to jest wykonaniem napowietrznym transformatorów i lepszymi warunkami chłodzenia.

Transformatory ustawia się na specjalnych fundamentach, które między innymi zapobieg iją rozprzestrzenianiu się pożiru w przypadku uszkodzenia transformatora.

Transformatory powinny być tak ustawione, aby wskaźniki na nich umieszczone były dostępne i czytelne, a wtaczanie i wytaczanie transformatorów było możliwe bez demontażu urządzeń, mostów szynowych, odgromników, bramek. Ze montowane na transformatorach napędy przełącznika zaczepów, szafy stercwnide wentylatorów, wyprowadzenia obwodów zabezpieczeń fabrycznych muszą być dostępne dla obsługi.

Na stanowiskach transformatorów mogą być umieszczone:

—    odłącznik w punkcie gwiazdowym transformatora;

—    odgromnik w punkcie gwiazdowym transformatora;

—    przekhidnik prądowy zabezpieczenia cd zwarć z kadzią transformatora.

Odległość między obrysami sąsiednich transformatorów o mccy zn; micncwej

mniejszej niż 10 MV-A powinna wynosić co najmniej 125 cm, a o mccy równej lub większej niż 10 MV-A — co najmniej 500 cm. Dopuszcza się zmniejszenie tej odległości, jeżeli między transformatorami zostanie ustawiona ściana ognioodporna o wysokości równej wysokości najwyższego punki u kcnseiwatora.

Zgodnie z wytycznymi [8.12] odległość między sąsiednimi transformatorami o górnym napięciu 110 kV i wyższym, o ile nic dzieli ich ścn na przeciwpożarowa, nie może być mniejsza niż dwukrotna długość gabarytowa większego transformatora, nie mniejsza jednak niż 15 m.

Transformatory można ustawiać przy ścianach budynków nie zagrożonych wybuchem, wykonanych z materiałów niepalnych ped warunkiem, że w ścianie nie ma okien w odległości mniejszej niż 10 m od obrysu transformatora, a dach budynku jest niepalny. Jeśli okna są chronione przez murowane lub betonowe ścianki ochronne transformatora, to przepis ten nie obowiązuje.

Odległość transformatorów od budynków z materiałów palnych lub napowietrznych składów materii.łów palnych powinna być nie mniejsza niż 30 m. Nie dotyczy to drewnianych konstrukcji wsporczych stacji elektroenergetycznych.

Odległość od budynków wykonanych z materiałów niepalnych, zagrożonych wybuchem lub mieszkalnych oraz od ulic, przystanków komunikacyjnych, placów w zależności od zawartościs.jpleju powinna wynosić:

—    15 m przy zawartości oleju do 3 t;

—    22,5 m przy zawartości oleju do 15 t;

—    30 m przy zawartości oleju powyżej 15 t.

Budynku stacji z pomieszczeniem mieszkalnym nie uważa się za mieszkalny, a podane odległości mogą być zmniejszone do 10 m, jeśli przy transformatorze zostaną ustawione ochronne ściany przeciwpożarowe.

LITERATURA 8.1. Bełdowski T.: Stacje elektroenergetyczne. Warszawa, WNT 1980,

8.3.    Energoprojekt Kraków: Informator sieciowy. Wyd. 4. Warszawa, Wema 1977.

8.3.    Kamiński J.: Eksploatacja transformatorów suchych. Przegląd Elektrotechniczny. 1983. Z. 10.

8.4.    Komory transformatorowe ~ projekt powtarzalny. Elektro projekt — 1975 r.

8.5.    Lonsky P., Don Rzss W.: Mit Silikonflussigkeit gefullTe Transformatorem ETZ. 1981. H. 12/13.

8.6.    Poradnik inżyniera elektryka. T. 4. Warszawa, WNT 1975.

8.7.    Stacje transformatorowo-rozdzlelcze. W: Poradnik projektowania - lektryki przemysłowej. Warszawa, Elektro projekt 1981,

8.S. Preiss ?♦: Siliconóle in Transformatorem ETZ. 1981. H, 7.

8.9.    Projektowanie stacji elektroenergetycznych wysokiego napięcia. Warszawa, WNT 1969.

8.10.    Przepisy budowy urządzeń elektroenergetycznych. Warszawa, Wema 1980.

8.11.    Typowe stanowiska transformatorów 110 kV. Kraków, Energoprojekt 1974,

8.12.    Wytyczne projektowania zabezpieczeń przeciwpożarowych IR obiektach energetyki. Kraków, Energc-projekt 1977.