2740389624

kluczowych problemów społeczności miejskiej czy też wspólnych pomieszczeń, takich jak biblioteka czy jadalnia, dla funkcjonowania społeczności uniwersyteckiej.

Domena publiczna w nieco węższym ujęciu rozumiana jest jako przestrzeń, której nie ograniczają przepisy prawa autorskiego. Dotyczy zasobów niematerialnych, takich jak wytwory umysłu - utwory muzyczne czy literackie. Utwory znajdujące się w domenie publicznej mogą być przedmiotem dowolnych modyfikacji, są one własnością wszystkich obywateli danego narodu. Pierwotnie termin „domena publiczna” oznaczał tereny publiczne w Stanach Zjednoczonych. Od XIX wieku, pod wpływem konwencji berneńskiej, zaczęto stosować francuskie pojęcie domaine public w amerykańskim języku prawniczym odnoszącym się do własności intelektualnej¹. Konwencja berneńska zawarta w 1886 roku po raz pierwszy wprowadziła automatyczną ochronę praw autorskich, bez konieczności rejestracji czy też umieszczania specjalnej noty na utworze. Jednocześnie określiła okres obowiązywania i wygasania praw autorskich. Po wygaśnięciu okresu obowiązywania utwory przechodzą do domeny publicznej. Domena publiczna jest więc obszarem dóbr, z których można swobodnie korzystać.

Podsumowując przegląd historycznych zastosowań terminu commons, John Cahir stwierdza: „Termin commons przywołuje liczne, choć niejednoznaczne skojarzenia. Dla jednych wspólna własność to ukoronowanie ludzkich dążeń, dla innych to naiwna i wtórna forma organizacji ekonomicznej. [...] Przegląd ten zwraca jednak uwagę na najważniejszy aspekt commons - wartość indywidualnej wolności i osobistej autonomii w relacji do zasobów materialnych i intelektualnych. Idea wolności pobrzmiewa w prawnym formalizmie rzymskich prawników, w teoriach stanu natury oświeceniowych filozofów i wzniosłych marzeniach utopijnych myślicieli”². Mówiąc o commons, zawsze dotykamy problemu indywidualnej wolności.

1

   Boyle 2003.

2

   Cahir 2003, s. 18.

> www.waip.com.pl >