5768085827

Specyfika kształcenia środowiskowego nierzadko wymaga również organizowania przez nauczyciela takich form pracy, podczas których uczniowie mieliby możliwość komunikowania się, dyskusji, prezentacji własnych pomysłów i propozycji rozwiązań.

Należy również pamiętać, że w procesie edukacji środowiskowej oprócz zadań dających się ściśle zoperacjonalizować są i takie, które nie zawsze można przewidzieć. Odnoszą się one częściej do zagadnień społecznych stanowiących element edukacji środowiskowej. Nierzadko można je dostrzec od razu i trudne są do jednoznacznej operacjonalizacji.

Zaletą ustalania celów w kategoriach obserwowalnych zachowań uczniów jest to, że można określać jednoznaczne standardy dla danego zachowania oraz warunki prezentacji tego zachowania, czyli ustalić wskaźniki zachowali. Pozwala to na ścisłą ocenę stopnia osiągania celu - stopnia opanowania umiejętności przedmiotowych przez ucznia (np. znać, wymienić, określić wszystkie elementy; trzy z pięciu itp.). Tajemnica sukcesu wczesnoszkolnej edukacji środowiskowej tkwi w umiejętności operowania zadaniami dydaktycznymi, w doborze czynności uczniów, w przestrzeganiu, by działania uczniów miały charakter możliwie najbardziej praktyczny⁵⁹. Wskaźniki zachowań uczniów mogą mieć różną postać. Mogą to być określone prace pisemne, rysunki, modele, odpowiedzi ustne, określone czynności praktyczne, scenki rodzajowe, dramy, symulacje określonego wycinka rzeczywistości i inne. Twory te muszą być adekwatne do poznawanego elementu przyrody i możliwości dzieci wieku wczesnoszkolnego.

Ewaluacja procesu dydaktyczno-wychowawczego obejmuje kontrolę i ocenę przebiegu zajęć dydaktycznych w celu ustalenia faktycznej wartości danych zajęć. Dotyczyć ona winna zarówno poziomu osiągania założonych celów, jak i krytycznej oceny strony organizacyjnej zajęć, tempa pracy, sposobu prezentacji zadań i organizacji ich wykonania oraz zaangażowania uczniów. Służy ona przede wszystkim nauczycielowi jako refleksja krytyczna jego pracy, która winna skutkować ewentualnymi zmianami w dalszych zachowaniach nauczycielskich. Refleksyjny nauczyciel czerpie z wyników ewaluacji materiał do podnoszenia własnych kompetencji zawodowych. Ewaluacja to również element procesu uczenia się. Traktowana jest jako technika rozwijania twórczej aktywności ucznia w procesie edukacyjnym. Polega na zbieraniu danych o tym procesie, ich analizy, interpretacji i formułowaniu wniosków. Uzyskane rezultaty porównuje się z założonymi celami. Jako technika, którą posługujemy się w toku zajęć

⁵⁹ S. Mika, Uwagi o koncepcji zadań, [w:] Wstęp do teorii czynności ludzkich, red. I. Kurcz,). Reykowski, PWN, Warszawa 1985.

99