Image0007 (2)

Praca środowiskowa poszukiwania metodyczne

J.01

Organizacje edukują poprzez wybrunc jednostki i grupy, przez ludzi zazwyczaj bardzo silnie przekonanych, „orędowników sprawy”, którzy stanowią świadectwo, wzór i przykład społecznego zaangażowania. Edukacja taka zachodzi także poprzez budowanie odpowiednich struktur i zaplecza dla realizacji zamierzeń oraz poprzez odpowiednio zaplanowaną komunikację społeczną ze środowiskiem. Informując i edukując na temat problemów, potrzeb i możliwości rozwiązań oraz grup, instytucji i form sprzyjających tym rozwiązaniom, organizacje tworzą i utrwalają społeczne rozumienie poczucia tożsamości i „własności” spraw społecznych.

W wymiarze szerszym można wyróżnić następujące typy edukacji przejawiane w organizacjach pozarządowych:

-    edukację ustawiczną, permanentną, całożyciową. Nawet jeśli dotyczy ona głównie jednego z etapów życia człowieka, może wywrzeć wpływ na jego cale późniejsze życic, istnieje też. szansa na możliwość włączania się w innych fazach życiowych w działanie społeczne oraz ponowne angażowanie się w przypadku zmian potrzeb i problemów społecznych, zmian zachodzących w samych organizacjach oraz zmian możliwości środowiska;

-    edukację powszechną. Choć wydawałoby się, że jest to edukacja osób dorosłych. coraz częściej i powszechniej owe działania angażują młodzież, dzieci oraz. są do nich kierowane. Edukacja dzieci, młodzieży i dorosłych ma miejsce obok lub w powiązaniu z oficjalnymi formami kształcenia, obejmujące wszystkich uczestników działań społecznych, od inicjatorów i organizatorów, przez, uczestników, na odbiorcach skończywszy;

-    edukację środowiskową i społeczną, edukację obywatelską, edukację do demokracji. Kształtowane są postawy i kompetencje społeczne w zakresie rozwiązywania problemów społecznych, poznawania instytucji i grup społecznych oraz, ich wpływu na środowisko, poznawania praw i obowiązków obywatelskich. zaznajamiania się z rolą i wpływem środowiska oraz możliwościami człowieka;

-    edukację prywatną i publiczną. Organizacje pozwalają na działanie prywatne dla dobra publicznego, tworzenie form współdziałania z instytucjami publicznymi i prywatnymi, łączenie ich we wspólnym myśleniu o działalności dla dobra ludzi;

-    edukację równoległą, alternatywną lub uzupełniającą. 'l\vorżenie szans dla istnienia form innych niż utrwalone i zaadaptowane przez istniejący system edukacyjno-wychowawczy możliwości kształcenia i wychowywania jednostek, dążenie do poszukiwania nowych, skutecznych rozwiązań, sposobów, dzięki którym człowiek mógłby osiągnąć satysfakcję w życiu i pełnię uczestnictwa w społeczeństwie. Odnosi się to zwłaszcza do edukacji grup i jednostek mar-

2C

Agnicszku Nuumiuk. Organizacje pózanądowe;;.

ginalizowanych. pomijanych lub w inny sposób nicuwzględnianych w tradycy nych formach edukacji;

- edukację nieformalni) i formalną. Zarówno kształcenie formalne w postaci kui sów. szkoleń, c/.y nawet poprzez tworzenie nowych instytucji edukacyjnych. jai i przejawiane w różnorodnych formach więzi i związki nieformalne, przyjadę skic, oparte na wspólnych działaniach, dzięki którym ludzie uczą się w nowyc sytuacjach.

Wymienione formy i działania edukacyjne sprzyjają realizacji istotnych celów edukacyjnych:

Dążenie do zmiany społecznej

Jednym z aspektów rozwijania przez organizacje pozarządowe możliwości spe łecznych jest uzupełnianie niedoborów społeczeństwa i państwa w zakresie rozwią zywania problemów i potrzeb społecznych. Braki takie występują w każdym spoi łcczcństwic i w wielu społecznościach lokalnych, przede wszystkim jednak, po z. czysto ekonomicznymi przyczynami i efektami owych niedoborów, za największ; problem uważa się brak zrozumienia ludzkich potrzeb i sytuacji życiowych ora: brak czasu dla drugiego człowieka. Schematyzm i szablonowość w działaniach po mocowych. standardowe rady i odpowiedzi, brak właściwych relacji i porozumieniu to typowe zarzuty wobec instytucji pomocowych. Organizacje nastawione na roz wiązywanie problemów bliższe są tym. którzy tych problemów doświadczają. Wal czą o człowieka, o jego prawa, często bez względu na finanse, dlatego powszechnie uważa się. że są tańsze, choć w wielu wypadkach to niedoinwestowanie wpływ; na jakość i możliwości podejmowanych przez nic działań. Traktowane są jako formy pośredniczące między jednostką i państwem oraz jego instytucjami. Świad czą usługi (działania socjalne, kulturalne i in.) poprzez oferowanie różnorodnych form wsparcia lub działań bezpośrednich. Pełnią znaczącą rolę w kształtowaniu odpowiednich relacji w społeczeństwie, a tym samym zapobiegają niebezpiecznym napięciom społecznym i zagrożeniom wynikającym z wykluczania jednostek nicznajdujących wsparcia w' istniejących rozwiązaniach systemu społecznego., wspomagając jednocześnie środowisko w odkrywaniu potencjału społecznego zapomnianego. odepchniętego na margines, niewłaściwie zagospodarowanego. Ucząi gotowości do społecznej odpowiedzi na zmieniające się potrzeby społeczne.

Kształtowanie mechanizmów kontroli społecznej

W wolnym kraju trudniej jest zapobiegać nadużyciom. Pokusy władzy i pry* w-atnej gospodarki są niezależne od ustroju czy systemu. Silne społeczeństwo obywatelskie i jego mechanizmy kontroli oraz społecznej reakcji pozwalają nai ograniczanie patologii (z. uwagi na jego charakter czynny - działanie w' interesie