Image0005 (2)

I Vft Praca środowiskowa - poszukiwania metodyczne

Kriiikiicja pnr.cz wolontariat i filantropię

Organizacje, ucząc się zdobywać środki i wykorzystywać zasoby, próbują również wpływać na przemianę postaw społecznych w odniesieniu do wzajemnej pomocy i wsparcia obywatelskiego. Mimo iż nadal wiele z nich oczekuje na pomoc z zewnątrz lub oczekiwania takie umacnia, coraz częściej dążą one ku kreowaniu postaw samodzielności, odpowiedzialności za swój los i los innych oraz zachęcają do udzielania sobie wzajemnej pomocy. Zarówno wolontariat, jak i filantropia, wpisują się w ów nowy obszar edukacji społecznej.

Wolontariat jako wyraz otwartości na innych i siebie, poszukiwanie celu życia, przejawiający się w oferowaniu swojego czasu, wiedzy i umiejętności innym, jest od stuleci znaną formą społecznego zaangażowania. Wielu ludzi podejmuje się bezinteresownej pomocy tta rzecz innych. Wynika to z natury wolontariatu jako ważnej formy aktywności ludzkiej i współżycia społecznego. Motywy wolontariuszy są bardzo różnorodne: od wyznawanych wartości i przekonań, dominujących cech charakteru i przejawianych skłonności, poprzez potrzebę samorealizacji, samoakceptacji. afiliacji, bezpieczeństwa, do chęci zdobycia doświadczenia i kwalifikacji zawodowych, uzyskania nowych umiejętności. Wolontariat stwarza okazję do nauki w sposób szczególnie trwały, gdyż zazwyczaj silniej niż inne działania nacechowany jest emocjonalnie, wynikając ze świadomie lub spontanicznie podjętych decyzji, które prowadzą do rzeczywistego udziału w działaniach społecznych. To nauka przez doświadczenie i doświadczanie. Nauka może dotyczyć praktycznie wszystkiego: od drobnej pomocy, np. w pozyskiwaniu informacji, poprzez koordynację projektów, np. organizację koncertów, aż do zarządzania organizacją czy uczestniczenia w grupie ekspertów wspierających działania rządu.

Filantropia wynika ze zrozumienia różnic między ludźmi i przekonania, że darowując coś innym, wszyscy na tym zyskujemy, darowizna zaś nic oznacza przymusu dzielenia się, lecz jest dobrowolnym działaniem związanym z poczuciem odpowiedzialności za siebie i innych. Współudział organizacji pozarządowych we wzmacnianiu gotowości do dawania jest istotny dla kształtowania postaw łączących w sobie celowe działanie i aktywność, z potrzebą nadawania sensu życiu, chęcią pełniejszego przeżywania świata, intelektualnego i psychicznego rozwoju, którym towarzyszą życiowa witalność, spełnienie, poczucie odgrywania istotnej roli w przekształcaniu rzeczywistości, co niezwykle interesująco, na przykładzie wielu biografii, opisała Charlotte BUchlcr w swej książce „Bieg życia ludzkiego”¹'.

Edukacja przez pracę i działanie

Dla wielu młodych osób. np. studentów-stażystów czy osób. które zaczynają pierwszą pracę lub po latach do niej powracają, działanie w organizacjach poza

ch, BUchlcr, łtieg iwia ludzkiego. Warszawa 1999.

rządowych może oznaczać nic tylko nieodpłatną pomoc, lecz także płatną pracą etatową lub kontraktową. To okazja poznania ludzi, ich problemów i potrzeb, zrozumienia mechanizmów działających w społeczeństwie. Czasem także szansa na przekwalifikowanie się, zdobycie nowego zawodu. To istotne zagadnienie w kraju

0 wysokim bezrobociu, zwłaszcza gdy brak miejsc, gdzie można by stopniowo zdobywać odpowiednie kwalifikacje i umiejętności potrzebne na rynku pracy. Bardzo często ów problem dotyka osób młodych, które nic mają doświadczenia w pracy zawodowej, nic są pewne swoich umiejętności, a ich wiedza i doświadczenie wymagają dopracowania. Zagadnienie to dotyczy także wszelkich grup mniej czynnych zawodowo lub pozostających przez dłuższy czas bez pracy, gdy ich kapitał jednostkowy zostaje ukryty lub rozwój osobisty zahamowany. Ponadto osoby z tych, grup często mają bardzo niską samoocenę, są traktowane przez społeczeństwo jako nieużyteczne, niepotrzebne. Wynikające stąd konsekwencje dla ich fizycznego

1 psychicznego zdrowia wpływają także na ich rodziny oraz na całą społeczność lokalną, której zasoby są uszczuplane na zadania związane z. pomocą społeczną. Organizacje pozarządowe nadal nic są postrzegane w Środowiskach lokalnych jako partnerzy w zapobieganiu bezrobociu poprzez oferowanie możliwości pracy społecznej. O edukacyjnej, resocjalizacyjnej i profilaktycznej roli pracy pedagogika) przypominała i przypomina niejednokrotnie. Realizowane obecnie, samorządowe i rządowe programy pomocy, np. dla bezrobotnych, bezdomnych, więźniów czy osób wymagających pomocy psychologicznej, pokazują, że coraz silniej dostrzegane są i wykorzystywane korzyści, jakie niesie ze sobą „dobra robota”²'.

Wzmacnianie postaw innowacyjnych i twórczych

Organizacje pozarządowe są w wielu przypadkach doskonałym miejscem samorealizacji dla twórczych jednostek, które nic spełniałyby się w pracach sformalizowanych i statycznych. Praca w organizacjach, jak wiele osób podkreśla, jest czymś więcej niż działaniem. Dla wielu zaangażowanych działaczy społecznych jest to misja, praca, której nic wyznaczają ustawowe godziny, lecz potrzeby ludzi, która nie jest wykonywana dla zarobku, lecz dla rezultatów, niosących osobistą satysfakcję.

Organizacje pozarządowe określane są czasem jako szkoła życia i miejsce ekspresji talentów i potrzeb. W tym sensie edukacja w organizacjach jest postrzegana zarówno w sferze praktycznej, jak i emocjonalnej - konkretnych działań społecznych: pomocowych, kulturalnych i innych, wywierających wpływ na rzeczywistość społeczną, oraz w obszarze niedająccj się bliżej sprecyzować atmosfery zaufania, więzi, optymizmu, poczucia wspólnoty. Organizacje pozarządowe nastawione są ¹

' 'I Kotarbiński, Realizm praktyczny. Traktat o dobrej robocie. I. I. Warszawa Wrocław 1969.