18 (65)

Intryga

i historyczna opowieść

rników eleos (litość) i phobos (trwoga), lecz prz_ymioi cleeinos (zdolny wzbudzić litość i trwogę) (_{52 a 2)}

.    .    . .    KA*rnA.!.. 1

Hó^ameffi^sedna nle^odnej z^odności, wciąż wspólnej dla prostych ^d i.,Lfc i_ntrvc w tragedii następuje przemiana losu ze szczęścia ' Kzczescic lecz kierunek może być odwrotny, aczkolwiek trage-1 ńie wykorzystuje tego sposobu niewątpliwie z powodu roli zdarzeń zdolnych wzbudzić litość i trwogę. Przemiana losu zabiera czas i ustala wielkość utworu. Sztuka kompozycji polega na tym. aby ukazać ową niezgodność jako zgodną. „Jedne Z (dla) drugich” przewyższają więc .jedne po (mera) drugich"* (52 a 18-22). W życiu niezgodne niszczy zgodność, ale nie w tragediopisarstwie.

~ Charakterystyczne dla zawikłanej intrygi przemiany losu są. jak wiadomo, teatralny wstrząs (jteripeleia) (coup de theutre. stosownie do szczęśliwego pomysiu najnowszych francuskich tłumaczy) i rozpoznanie (anagnorisis). do których trzeba dodać gwałtowne wrażenie (pathos). Definicje rodzajów przemian losu można przeczytać w rozdziale XI, a odnośne komentarze są dobrze znane²⁹. Ważne dla nas jest to. że Arystoteles mnoży tutaj wymagania wobec tragicznej intrygi, wzmacniając i zarazem ograniczając w ten sposób swój model. Ograniczając w takiej mierze, w jakiej teoria mylfiós chce utożsamić się z teorią tragicznej intrygi. Zapytamy więc. czy to, co nazywamy narracyjnym, może skutkować zaskoczeniem za sprawą innych niż wyliczone nr/r/ a