11 (2)

2.3. Renesans MSP - ostatnie ćwierćwiecze XX stulecia 55

2.3.2. Determinanty odrodzenia sektora MSP - analiza opisowa

A. Postęp techniczny

Zmiany w technice i technologiach, jakie miały miejsce od połowy lat siedemdziesiątych XX wieku, określane są niekiedy mianem drugiego (po Rewolucji Przemysłowej) przełomu gospodarczego (Second Industrial Divide)^3S. Ponad wszelką wątpliwość najważniejsze są innowacje związane z ICT³⁹. Dzięki nim MSP mogły przełamać niektóre istotne bariery, ograniczające wcześniej ich możliwości rozwoju i konkurowania. Po pierwsze - był to dostęp (i jego koszt) do informacji; po drugie - obniżka części kosztów transakcyjnych; po trzecie - dostęp do odległych geograficznie rynków (zaopatrzenia i zbytu); po czwarte - poprawa sprawności zarządzania; po piąte - obniżenie kosztów promocji; po szóste - łatwiejszy dostęp do źródeł finansowania. To nie jest wyczerpująca lista efektów upowszechniania się ICT. Korzyści te stały się, oczywiście, także udziałem DP. Ale nie dawały im przewagi nad mniejszymi, jak to było w przypadku wcześniejszych rewolucyjnych innowacji.

Taniości i dostępności informacji towarzyszy konieczność ich selekcji. S. Wennekers i R. Thurik wskazują, w tym kontekście, na niezbędność odróżniania informacji i wiedzy. Obfitość informacji z jednej strony i umiejętność wyboru, przetworzenia, wykorzystania - z drugiej. Tylko te ostatnie są „wiedzą”, która pozostaje zasobem rzadkim. Przewaga wiedzy nie musi wszakże należeć do wielkich korporacji. Choć często tak się zdarza, szczególnie w przypadku wiedzy o rynku (asymetria informacyjna)⁴⁰.

Rozwój ICT jest obecnie tak szybki, że bardzo trudno określić nie tylko jego ekonomiczne efekty, ale nawet kierunki. Innowacje w tym zakresie pojawiają się czasem w zaskakujących momentach i elementach procesów produkcyjnych, informacyjnych i ogólnie rozumianych - ekonomiczno-społecznych. Rośnie tempo ich dyfuzji. Dostęp do nich firm i osób indywidualnych jest coraz łatwiejszy i tańszy. Ich przyszły wpływ na biznes nie jest możliwy do szczegółowego określenia. Nawet jeśli nie podziela się entuzjastycznej oceny J. Naisbitta, głoszącego w połowie lat dziewięćdziesiątych, że małe firmy będą dysponowały tymi samymi technologiami, co duże i będą w stanie lepiej je wykorzystać⁴¹, to na razie nic nie wskazuje na to, by skutki mogły być niekorzystne dla MSP. ’

Technologie informatyczne i telekomunikacyjne wywarły wpływ na wszystkie gałęzie gospodarki. Spowodowały radykalne zmiany w wiciu z nich - nie tylko w produkcji, ale także (może nawet, przede wszystkim) - w usługach. Zmieniła się bankowość, przesył informacji, środki masowego przekazu, doradztwo i konsulting, a także edukacja. Powstały nowe rodzaje usług, w których ICT odgrywają kluczową rolę - np. cała wciąż rosnąca sfera tzw. E-commerce (szerzej - E-business)⁴². Rewolucyjność zmian polegała nie tylko na ich głębokim wpływie na procesy gospodarcze, ale również na bardzo szybkim ich

³⁸    M.J. Piorę, C.F. Sabel [1984]; G. Loveraan, W. Sengenberger [1990] s. 5; M.A. Carree [2002],

³⁹    Patrz m.in. J. Naisbitt [1995]; S. Wennekers, R. Thurik [1999]; B. Jovanovic [2000].

⁴⁰    S. Wennekers, R. Thurik [1999],

⁴¹    J. Naisbitt [19951 rozdz. 1 i 2.

⁴²    J. Wachowicz 12004].