201411183410

ności i Zdrowia (ICH).¹⁷ Jej autorzy za główny cel przyjmują ustanowienie ujednoliconego, standardowego języka pozwalającego na opis zdrowia i stanów z nim związanych, czyli funkcjonowania i niepełnosprawności. Przy tym za podstawowe pojęcia uznano:

1)    zdrowie - rozumiane jako „dobrostan (dobre samopoczucie), obejmujące całokształt dziedzin życia ludzkiego wraz z fizycznymi, psychicznymi i społecznymi aspektami włącznie, które tworzą to, co nazywa się „dobrym życiem”";

2) funkcjonowanie, odnoszące się do funkcjonowania organizmu, aktywności człowieka oraz jego uczestnictwa w życiu społecznym. „Oznacza ono pozytywne aspekty wzajemnych relacji pomiędzy jednostką z określonym stanem zdrowia a czynnikami wypływającymi z kontekstu (sytuacji), w której znajduje się jednostka”. Chodzi tutaj o czynniki środowiskowe (wszystkie aspekty środowiska zewnętrznego człowieka) i cechy osobowe (indywidualne), które mają wpływ na dobre funkcjonowanie człowieka (czyli takie cechy, jak płeć, wiek, wykształcenie, status społeczny, doświadczenie życiowe itp.);

3)    niepełnosprawność definiowaną jako utrudnienie, ograniczenie lub uniemożliwienie aktywności człowieka i jego uczestnictwa w życiu społecznym.

Według najnowszej definicji WHO niepełnosprawność ma trzy wymiary, a mianowicie: biologiczny, indywidualny i społeczny; definicja ta łączy dotychczasowe dwa modele niepełnosprawności - medyczny i społeczny. Zmiany w międzynarodowej definicji niepełnosprawności polegają na odejściu od skupienia uwagi na ograniczeniach funkcjonalnych, związanych z wykonywaniem czynności, aby koncentrować się na ograniczeniach aktywności człowieka przede wszystkim w życiu społecznym, a nie tylko na samoobsłudze w najprostszych codziennych czynnościach bytowych.

Polska definicja niepełnosprawności, a dokładnie osoby niepełnosprawnej przyjęta w ustawodawstwie wyprzedziła definicje międzynarodowe. W prawie polskim pojęcie 'osoba niepełnosprawna’ po raz pierwszy pojawiło się w uchwale Sejmu w 1982 r., jednak zdefiniowane zostało dopiero w Ustawie o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych z 1991 r. Definicja ta nie satysfakcjonowała wielu środowisk, przede wszystkim naukowych, i w 1996 r. wypracowano nową, w nieco zmienionej wersji, w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych z 1 sierpnia 1997 r. i w Ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z 27 sierpnia 1997 r.

¹⁷    Obecnie tłumaczona i dostosowywana do realiów polskich, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia: „Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF) oraz jej zastosowanie”, Materiały robocze na CD, Warszawa, 8.10.2007 r.; przywołano za: T. Majewski, Międzynarodowa klasyfikacja funkcjonowania, niepełnosprawności i zdrowia, w: „Praca i Rehabilitacja Niepełnosprawnych” nr 3-4 z 2008 r., K1GR, Warszawa, s. 7-10.

¹⁸    Nowym globalnym priorytetem polityki społecznej stał się dobrostan (well-being), rozumiany jako zintegrowana metoda funkcjonowania zorientowanego na maksymalizowanie potencjału możliwego do osiągnięcia w środowisku życia jednostki i/lub grupy; proces osiągania coraz bardziej satysfakcjonującej egzystencji (por. Woźniak 2008).

43