2
2

200 7. Światowe standardy wyceny kapitału intelektualnego

. Wartość wskaźnika MV/I3V odzwierciedla relację wartości rynkowej przedsiębiorstwa do wartości księgowej. Wartość MV/BV powyżej jedności oznacza, że przedsiębiorstwo nui kapitał intelektualny, który nie został uwzględniony w księgach rachunkowych, a który decyduje w znacznym stopniu o wyższej wartości firmy niż wynika to z analizy wartości księgowej.

Dla Telekomunikacji Polskiej wskaźnik MV/BV w całym okresie notował wartości powyżej jedności, a od 2002 roku także zwiększał swoji) wartość. Może to wskazywać na rosnąca, wart oś ć Jk aj u talu h 11 e 1 c k t u a 1 n e go w spółce.

, Ponieważ wskaźnik MV/BV zakłada, że różnica między wartości:; rynkowi) i wartości:} księgowi) nie wyznacza wartości kapitału intelektualnego, a jedynie potwierdza jego istnienie, jest najpowszechniej stosowanym narzędziem wyceny kapitału intelektualnego. Metoda ta ma również bardzo czytelni) interpretację. Wartość wskaźnika może służyć do porównań z konkurencji) lub innymi przedsiębiorstwami z branży, a także do monitorowania trendów kształtowania się kapitału intelektualnego w czasie w danym przedsiębiorstwie.

.. W literaturze metoda la jest krytykowana właśnie ze względu na przyjęte założenie, że wartość kapitału intelektualnego jest równa różnicy między wartości;) rynkowi) a wartości;) księgowi) przedsiębiorstwa, J. MouritserP i inni twierdzi), że kajdlał inlclcklualny musi być czymś więcej. Jeśli byłaby to tylko wartość różnicy, oznaczałoby to, że polityka rachunkowości decyduje o wartości kapitału intelektualnego, a tym samym zmiana lej polityki przez spółkę albo zmiana przyjętych przez dany kraj standardów rachunkowości powodowałaby zmniejszenie lub zwiększenie wartości kapitału intelektualnego. Aby wyeliminować to ograniczenie, konieczne jest opracowanie ujednoliconych, nowych standardów rachunkowości, które uwzględnił) rosnrpn] rolę kapitału intelektualnego w tworzeniu wartości przedsiębiorstwa.

•/ Krytykowana jest również koncepcja kalkulacji wskaźnika jako ilorazu dwóch różnych typów wycen: rynkowej i księgowej'^{1 2 3}. Wartość rynkowa oparta na cenie rynkowej akcji, która jest albo przeszacowana, albo niedoszacowana przez inwestorów giełdowych, może nic odzwierciedlać rzeczywistej wartości przedsiębiorstwa. Na cenę akcji wpływa wiele zmiennych czynników, będących rezultatem zdarzeń przypadkowych, sezonowych lub cyklicznych, oraz czynników o charakterze spekulacyjnym. Czynniki te sij często poza kontro);) kadry zarziplzujijeej, co jest sprzeczne z założeniem, że kadra zarządzająca może zarządzać kapitałem inleleklualmni. Ponadto wartość rynkowa może się kształtować na podstawie przyjętej i realizowanej w przedsiębiorstwie strategii, gdyż o wartości ilt:t:v«Ilij<) w dużej mierze oczekiwania inwestorów wobec, strategii i potencjału organizacji w generowaniu przyszły cli dochodów. Jest to ocena potencjału rozwojowego firmy. Wartość księgowa składników' bilansu opiera się na przyjętej w firmie polityce rachunkowości. Wynik mianownika MV/BV zależy również od wybranej metody wyceny wartości księgowej aktywów i pasywów i przyjętych w niej założeń.

Problem występuje także w porównaniu czasowym wyceny wartości rynkowej i księgowej. Wartość rynkowa jest określana na bieżąco i odzwierciedla oczekiwania inwestorów co do przyszłego rozwoju i wzrostu wartości spółki. Wartość księgowa, aktualizowana na dzień sporządzania bilansu, opiera się na koszcie historycznym, który może się istotnie różnić od obecnej wartości aktywów.

Wskaźnik q-Tobina

Wskaźnik „q” został stworzony w 1969 roku przez J. Tohina, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii za rok 19B1, i miał ułatwić podejmowanie decyzji inwestycyjnych niezależnie od czynników makroekonomicznych, między innymi poziomu kształtowania się stóp procentowych. Choć bezpośrednim celem opracowania wskaźnika nic był pomiar kapitału intelektualnego, Alan Creenspan, były prezes amerykańskiego banku centralnego, zauważy!, że wysokie wartości wskaźnika odzwierciedlają) wartość inwestycji w technologię i kapitał ludzki. Wskaźnik q-'fobina jest używany do interpretacji różnych zjawisk w przedsiębiorstwie: skutków podejmowanych inwestycji, decyzji dotyczących dywersyfikacji, relacji między kapitałem własnym a wartości;) (inny, relacji między szansami wynikającymi z inwestycji a polityki] finansowania i polityki) dywidend.

Wskaźnik ten jest podoimy do wskaźnika MV/PV. z l;j różnic;), że .1. Tolnn w kalkulacji zastosował koszt odtworzenia aktywów materialnych zamiast ich wartości księgowej:

wskaźnik tj-Tobina — wartość rynkowaH;uś~L odtwarzaniu    (7.3)

aktywów materiałuych

istnieje wiele metod, które w różny sposób, ale z podobnym wynikiem końcowym, przedstawiaj;) kalkulację wskaźnika q-Tobina. Proslij w zastosowaniu metodę zaproponowali K. Cheng i S. Pniilt ':

1

j⁴ RN. Ba kii, ll.T. 1 .arsen, J. Mmiritseu, Conslrucling liilelleclual Capimi Stalcments

2

— lill|):/AvwwJek.su..su/li<>m<^,./bic:/inerihim/(hnvnlt>ucl/isjiiuli (stan na luty 2006 roku).

3

;^Ą Siudy on ihc Mens uranu i U oj lulungible Assels (ind Associated Reporling Prac lir es.

4

u. Prepurcd Jur tke Cuininission uf ilu: Europerni Cotninunilies Enterprise Dirccloralc Cenend — h l lp://w w w.cu ropa.cu. i nl/eoi ni n/enlerprise/sur vic.es/businoss _serviee.sAlo-cuimmls/sludios/itilangihłossUuly.piK (stan na luty 2006 roku).

■’ K.l I. (ilumg. 3.W. lYuilt, A Simplt! A/i/inni/iuitioii uf Tobius </, „Finaiieial Managenicnl” 1901, 1. 23 - lfH]>.7/|>r<>(|ii<\<l.unii,eu!n/|ic(ihve!) (stan n;i luty 20()ć ruku).