3 (354)

odpowiedzialnych za proces „filmentacji”; nie syntezują białka EFG1 i nie tworzą Struktury biofilmu. Zaskakujący - ważny z punktu widzenia lekarskiego - jest fakt, 2e w środowisku biofilmu rozwijają się grzyby oporne na leki, zachowują wrażliwość tylko na lipoidowe preparaty amfoterycyny B oraz echinokandyny. Oporność grzybów na pochodne azolowe wiąże się z obecnością u nich aktywnych białek, o właściwościach pompy (ang. drug efflux pumps). Udowodniono, że bioflimy Candida mogą tworzyć się na powierzchni biomateriałów (tworzywa sztuczne: polimetakrylan metylu, silikon elastomerowy, polichlorek winylu), z których produkuje się cewniki, dreny lub protezy. Biofilmy Candida stanowią źródło inwazji w środowisku szpitalnym lub bezpośrednio - drogą krwi - u żywiciela. Cechy struktury biofilmu Candida bada się stosując mikroskopię fluorescencyjną, mikroskopię elektronową skaningową oraz skaningową fluorescencyjną mikroskopię konfokalną (rekonstrukcje obrazów trójwymiarowych). Struktura biofilmu C. albicans na powierzchni biomateriałów in vitro przypomina struktury biofilmu na ścianie cewnika naczyniowego pacjenta z fungemią. W oparciu o dane z opisanych już badań można uznać, że kilka modeli dając powtarzalne wyniki, stwarza możliwości rozwijania prac nad śledzeniem powstawania biofilmów różnych gatunków Candida. Wykazano też, że osiadłe komórki żyjące w populacji biofilmu różnią się fenotypowo od komórek „wolnożyjących”. Największe znaczenie ma narastająca w biofilmach oporność grzybów na leki, zwłaszcza antybiotyki polienowe i związki azolowe oraz chlorheksydynę.

Udowodniono, że oporność grzybów na pochodne azolowe wiąże się, m.in. z obecnością aktywnych białek, mających właściwości pompy, usuwającej z komórek grzyba - za pomocą energii zawartej w ATP - „rozpoznane” leki. Mutanty C. albicans bez genów odpowiadających za ten proces mogą wytwarzać złożoną strukturę biofilmu (Dorocka-Bobkowska i Konopka, 2003).

Rozpatrując tworzenie się rezerwuarów grzybów w biosferze wykazano, że z litosferą związane są - wywołujące ostatnio coraz częściej u ludzi grzybice, określane jako chromoblastomycosis, hyalohyphomycosis lub phaeohyphomycosis - grzyby z rodzajów Phialophora, Fonsecaea, Cladospo-rium, Rhinocladiella, Fusarium, Penicylium lub Acremonium oraz z Paecilo-myces, Alternaria, Bipolaris, Exserohilum, Curvularia, Sporothrix i innych. Większość z nich cechuje wysoka patogenność w stosunku do licznych gatunków roślin, zaś u ludzi z obniżoną odpornością ich inwazje stanowią śmiertelne zagrożenia, zalicza się je do tzw. oportunistycznych, a więc nie wywołujących grzybic u żywicieli z prawidłową odpornością.

Najogólniej czynniki - powodujące u żywiciela osłabienie odpowiedzi, immunologicznej, czyli immunosupresję - dzieli się na fizyczne, chemiczne i biologiczne; fizyczne to, np. promieniowanie jonizujące, promieniowanie

19