CCI00090

linii polityki i odpowiedzialności za nią (co nie wykluczało odpowiedzialności indywidualnej ministrów) przed parlamentem.

Uchwalona w atmosferze demokratyzmu i liberalizmu konstytucja weimarska nie mogła zapobiec zmianie układu sił społecznych w państwie, wzrostowi nastrojów reakcyjnych, dla których konstytucyjne normy działania stały się za ciasne. W Niemczech międzywojennych, podobnie jak w wielu innych europejskich państwach tego okresu, w dobie ogólnego kryzysu gospodarczego nie było pomyślnych warunków do rozwoju tak przecież świeżego dla państwa parlamentaryzmu. Po nieudanych próbach tworzenia koalicji system rządów ewoluował w kierunku prezydencjonalizmu, który był bardziej zgodny z narodową :radycją. Wykorzystano w sposób niezgodny z zamierzeniem twórców konstytucji art. 48, pozwalający prezydentowi na sprawowanie tzw. legalnej dyktatury, co w pewnej mierze umożliwiło przejęcie władzy przez Hitlera i doprowadzenie do skrajnej postaci systemu antydemokratycznego totalitaryzmu w formie państwa faszystowskiego.

3. Po całkowitej i bezwarunkowej kapitulacji 8 maja 1945 r. państwo niemieckie zostało podzielone na cztery strefy i poddane pod okupację ZSRR, USA, Wielkiej Brytanii i Francji. Na obszarze Berlina Zachodniego utworzono cdrębną jednostkę organizacyjną zarządzaną przez międzysojuszniczą komendanturę.

Zgodnie z deklaracją berlińską z 5 czerwca 1945 r., potwierdzoną następnie w układzie poczdamskim z 2 sierpnia 1945 r., najwyższą władzę państwową przyjęły rządy państw sprzymierzonych. Wykonywać ją miały przez Sojuszniczą Radę Kontroli z siedzibą w Berlinie, składającą się z komendantów wojskowych wielkich mocarstw. Stan ten pomyślany był jako tymczasowy. Już układ poczdamski przewidywał stopniowe powoływanie władz niemieckich na podstawie nowych demokratycznych zasad ustroju i pod kontrolą Sojuszniczej Rady Kontroli. Jednakże narastające od połowy r. 1946 konflikty między członkami Rady Sojuszniczej, spowodowane m. in. różnicami koncepcji polityczno-astrojowych przyszłych Niemiec, doprowadziły do faktycznego zerwania jej działalności i pogłębiającego się zróżnicowania między strefami okupacyjnymi państw zachodnich i radzieckiej strefy okupacyjnej, co w przyszłości spowodowało utworzenie dwóch państw niemieckich o różnych ustrojach politycznych.

Odbudowa niemieckiego aparatu państwowego w strefach państw zachod-r::h rozpoczynała się od szczebli lokalnych. Mimo zachowania tradycyjnego podziału na kraje przez zmianę ich liczby, granic i nazwy nastąpiła zasadnicza reorganizacja podziału federalnego. Pod kontrolą okupantów i według zasad przez nich ustanowionych przeprowadzono w latach 1946-1947 pierwsze wybory do parlamentów krajowych. Powstają wówczas również pierwsze organizmy : władze międzystrefowe. Na podstawie umowy z 2 grudnia 1946 r., która weszła w życie 1 stycznia 1947 r., połączono brytyjską i amerykańską strefę okupacyjną w korporację terytorialną o charakterze gospodarczym (Bizonii). W sierp-

95