3 (56)

27

•    W jakim stopniu w opinii badanych przyjaźń jest wartością w ich relacjach społecznych? Jakie wartości preferują badani i czy są one podobne wśród tych. którzy pozostają w związkach przyjaźni?

•    Jakie determinanty warunkujące przyjaźń wymieniają badani?

•    Czy, a jeśli tak, to jakie są mechanizmy wzmacnia i osłabiania przyjaźni?

•    Czy można zbudować rozwojowy model przyjaźni?

Postawione wyżej pytania, są o tyle ważne, iż w dostępnej literaturze przedmiotu występuje brak kompleksowych badań nad przyjaźnią jako wartością w relacjach społecznych dzieci w wieku 7-15 lat.

Rozwojowy model przyjaźni

Wiek

3-5 law (n-196)

Przyjaźń Jako rodzaj doświadczenia w relacjach społecznych dziecka

Determinanty warunkujące przyjaźń, mechanizmy wzmacniania I osłabiania przyjaźni

Preferowane wartoścJ dotyczące byda Jednostki w śwlede społecznym

Dzieci w wieku przedszkolnym łączą przyjaźń paede wszystkim z radotóą litością.

Radość wynika z faktu posa-dania .kogoś do zabawy", wzajemnej .adoracji I chęd dzielenia s^ przedmiotami I wierzeniami'. Ztość zaś jest wynikiem sytuacji, gdy przyjadę! obraża -nu zły humor', .gdy nie chce mu się zajmować sprawami ważnymi*. W małym stopniu przyjaźń łączy się ze smutkiem l lękiem, gdyż u dzJed w tym wieku dominuje zabawa organizowana w parach łub małych grupach. Konflikty wśród przyjaciół są na ogół krótkotrwałe, a chęć posiadania Jto-

Przy wyborze przyjadeia dzJed kierują się podobnymi cechami charakteru, do których zaSczają tą samą płeć, dobroć, poczude humoru, chęć do zabawy, zaufanie. Ważnym kryterium jest także

bliskość miejsca zamieszkania lub fakt uczęszczania do tego samego przedszkola. Do cech, które Utrudniają zawieranie I pozostawanie w przyjaźni dzieci w wteku przedszkolnym jest agresywność, złośliwość, samołuboość, nieposłuszeństwo oraz to czy dana osoba Jest popularna I łubiana w grupie. Ważnym determinantem wzmacniającym przyjaźń Jest wzajemna wiedza o sobe. DzJed znają

przede wszystkim Imiona rodzeństwa l rodziców

Interesującym wydaje <4 fakt, łż dzied przyjaźniące się szeregują podobnie wartośd dotyczące byda Jednostki w święcie społecznym. Najwyższe miejsce zajmują war-toid utytearne takie Jak: .aby nie było wojny na śwlede', .aby mieć przyjaciela', .być zdrowym I bezpiecznym'.

Preferowane wartości dotyczące człowieka I Jego cech

Występuje wysoka zgodność co do wyboru wartości przez przyjaźniące dę dŁed. Najwyżej cenią one: wzajemne pomaganie sobie, gotowość wybaczania Innym, prawdomówność, posłuszeństwo I miłość.

Przyjaźń IjeJ cechy

Przyjaźń dzied

w wieku przedszkolnym w głównej mierze Jest

determinowana

poprzez byde w« wspólne) pne-stnerl (przedszkole. podwórko, duża rodzina).

0    zleci są wobec siebie *rcz«r«

1    oddane, mimo Ze niechętnie

dzidą się tajem-

nłcamś l uczuciami. Są Jednak nastawione na

££££*

badań Jedno-

znacznie wskazuje Ił osoby

Późniące s£ aertM ^z przyjaźni radość wspólnych

kontaktów oraz

yrzajemnego poznawania «ę. Interesującym

wydaje się

dzied ce r«P

yrysoklwskazn*

sympad °^raZ wewnętrzny rodzaj poczuda kontroli - co rzadko zdarzać

w tym wieku.