5109636557

134

10.    slaby kontekst a silny kontekst - w jakim stopniu komunikat odczytywany jest z kontekstu fizycznego i internalizowany przez osobę (silny kontekst), a na ile zawarty jest bezpośrednio w przekazywanej wiadomości czy bezpośrednio wypowiadany (słaby kontekst);

11.    relacja człowiek-natura - do jakiego stopnia naturę należy ujarzmić bądź żyć z nią w harmonii (Gudykunst i Kim, 1992; Hall, 1976; Hofstede, 1984; Hofstede i Bond, 1984; Kluckhohn i Strodtbeck, 1961; Triandis, 1990).

Kultury różnią się między sobą pod względem wszystkich tych aspektów jednocześnie. Na przykład społeczeństwo amerykańskie uważane jest za indywidualistyczne, o dużej tolerancji dla odchyleń, dużej tolerancji niepewności oraz niewielkiej nierównowadze sił. Natomiast kulturze japońskiej przypisuje się kolektywizm, niską tolerancję dla odchyleń, niską tolerancję niepewności oraz znaczną nierównowagę sit. Stany Zjednoczone są ponadto kulturą słabego kontekstu: komunikat zawarty jest jasno w znaczeniu wypowiadanych stów. W Japonii zaś mamy do czynienia z kulturą silnego kontekstu: komunikat często należy odczytywać nie z wypowiadanych stów, lecz na podstawie mowy ciała, z sytuacji, w której przekazany został komunikat, albo z jakiegoś innego elementu.

Aby zilustrować znaczenie wymienionych aspektów zróżnicowania kulturowego, przedstawimy, jaki wpływ na zachowanie ma jeden z nich, a mianowicie indywidualizm-kolektywizm. Różnica pomiędzy kulturami kolektywistycznymi, takimi jak Japonia, a kulturami indywidualistycznymi, jak Stany Zjednoczone, dotyczy co najmniej czterech elementów systemu wartości. Są to oceny znaczenia: integralności rodziny (względne znaczenie rodziny jako komórki społecznej), ocena współzależności (siła wzajemnych powiązań), hedonistycznej niezależności (względne znaczenie osobistych pragnień i szczęścia jednostki) oraz separacji względem grupy własnej (stopień zainteresowania członkami dalszej rodziny).

W kulturach kolektywistycznych cele grupy są ważniejsze niż indywidualne; również zachowanie regulowane jest normami grupowymi, a nie indywidualnymi. Członek takiej społeczności w porównaniu z indywidualistą ma większą skłonność do odmiennego traktowania przedstawicieli grupy własnej i obcej, do wpływania na zachowanie członków własnej grupy, do definiowania swojego „ja” w odniesieniu do grupy oraz do podkreślania roli posłuszeństwa wobec rodziców (Triandis, 1990). W tego typu kulturach relacje hierarchiczne dominują nad egalitarnymi, a umiejętności społeczne, umożliwiające harmonijne współżycie i zachowanie prestiżu, są bardziej cenione niż zdolność do wyrażania samego siebie oraz niezależność (Triandis, 1990; Triandis, Brislin i Hui, 1988).