418

418

Polska w Unii Europejskiej

Ponieważ dwa nowe filary ograniczały się do współdziałania w formach o typowo międznarodowoprawnym charakterze, nie tworzono, w zasadzie, odrębnych organów Unii Europejskiej. Uznano, że Unia może się posługiwać istniejącymi instytucjami Wspólnot Europejskich.

Kontynuacją tego procesu było zawarcie w 1997 roku traktatu amsterdamskiego i w 2001 roku traktatu nicejskiego, które wprowadziły różnorakie zmiany do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, co stworzyło instytucjonalne przesłanki dla przystąpienia nowych państw, zwłaszcza z naszego regionu geograficznego. Przyjęta też została w 2000 roku Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, nie nadano jej jednak charakteru bezwzględnie obowiązującego.

	^1
	>‘mmm

W' 2001 roku rozpoczęto poważniejsze prace nad przygotowaniem tak zwanej Kon stytucji Europejskiej, która miała stanowić kolejny etap integracji państw-członków Unii W' 2004 r. Rada Europejska uzgodniła treść tzw. Traktatu Konstytucyjnego, ale w procesie ratyfikacji pojawiły się trudności, a odrzucenie Traktatu w referendach we Francji i Holan dii przekreśliło szanse jego wprowadzenia w życie. Zdecydowano się wobec tego na -skromniejszy zakresowo - tzw. Traktat reformujący, który został - jako traktat z Lizbony przyjęty przez Radę Europejską w dniu 13 grudnia 2007 roku. Przewidywano, że wszystkie kraje członkowskie dokonają ratyfikacji w ciągu 2008 roku i Traktat wejdzie w życic z dniem 1 stycznia 2009 roku. W Polsce przyjęto drogę parlamentarną dla wyrażenia zgody na ratyfikację (zob. pkt 47A i pkt 397). Odpowiednią ustawę uchwalono w kwietniu 2008 roku, do końca lata nie doszło jednak jeszcze do dokonania przez prezydenta RP aktu ratyfikacji. W międzyczasie doszło do odrzucenia Traktatu w referendum w Irlandii. Przekreśliło to dotrzymanie terminu 1 stycznia i nie ma jeszcze jasności, czy uda się go wprowadzić w życie w terminie późniejszym. Niniejsze rozważania ograniczają się więc do aktualnie obowiązującego stanu prawnego.

'' ■' i

389. W obecnym kształcie prawnym Unia Europejska stanowi bardzo złożon;| strukturę, bo z jednej strony, wykazuje pewne cechy organizacji ponadnarodowej o charakterze determinowanym przez prawo międzynarodowe, a z drugiej strony, pewne cechy związku państw, upodobniającego się do znanych prawu konstytucyjnemu złożonych struktur państwowych. Dodatkowa V^implikację stanowi odmienność zakresu i sposobu działania Unii w poszczególnych jej filarach. O ile w filarze pierwszym (Wspólnoty Europejskie) działa rozbudowany system organów ponadnarodowych i źródeł prawa ponadnarodowego (więc - w konsekwencji - bezpośrednich kompetencji władczych wobec jednostki i innych podmiotów prawa prywatnego), o tyle w dwóch pozostałych filarach działania Unii adresowane są przede wszystkim do państw członkowskich i wymagają przełożenia na język krajowych norm prawnych.

Z tego powodu uznano, że organy istniejące w ramach Wspólnot stanowią wystarczające ramy instytucjonalne dla funkcjonowania całej Unii Europejskiej. Jedyny wyjątek stanowi Rada Europejska, złożona z szefów państw lub rządów państw członkowskich oraz z przewodniczącego Komisji Europejskiej. Rada Europejska zbiera się w miarę potrzeby (nie rzadziej jednak niż co pół roku), a jej zadaniem (art. 4 TUE) jest nadawanie Unii niezbędnych iiypulsów rozwojowych i określanie głównych wytycznych jej polityki. Rada Europejska ma bardzo nieliczne kompetencje o konkretnym charakterze, nie powołuje innych orgariów ponadnarodowych i nie

. ....

. .    ^ t V    h .A***.;'

...

- ' '    V '' oN "’'L ' P >1 Tś,

s - ]