bio
3

Odruchowe działanie

UKŁADU NERWOWEGO

Odruch - podstawowa forma działania całego układu nerwowego

♦    reakcja efektora zachodząca przy udziale ośrodkowego układu nerwowego', w odpowiedzi na bodziec działający na receptor

•    receptor

•    wyspecjalizowane komórki lub narządy odbierające bodźce ze środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego (reagujące na określony rodzaj energii: mechanicznej, termicznej, chemicznej itp.)

• komórka lub narząd czuciowy albo zmysłowy

•    efektor

•    komórka lub narząd wykonawczy

•    w układzie somatycznym - mięśnie szkieletowe

•    w układzie autonomicznym - mięśnie gładkie lub gruczoły

♦    sztuczne wywoływanie odruchów i ocena tych reakcji u człowieka ma znaczenie w badaniu klinicznym

•    pozwala ustalić miejsce i rodzaj zmian, do jakich doszło w rdzeniu kręgowym lub mózgowiu

•    najczęściej badane odruchy: źreniczny, kolanowy, podeszwowy, brzuszny, mosznowy, a także bardziej złożone: oddychanie, kaszel, kichanie, czkawka, połykanie, wymioty, wydzielanie soków trawiennych, czynność serca, szerokość naczyń krwionośnych i inne

Strukturalne podłoże odruchu - luk odruchowy

♦    droga impulsu nerwowego

•    od receptora do efektora : • receptor

•    droga dośrodkowa (aferentna) - nerwy czuciowe ośrodek nerwowy

droga odśrodkowa (eferentna) - nerwy ruchowe ^efet,0r

R,

włókna aferentne docierają do rdzenia'w korzeniach grzbietowych włókna eferentne wychodzą z rdzenia korzeniami brzusznymi odzaje odruchów

♦    ze względu na ilość synaps w łuku odruchowym (ilość neuronów)

•    monosynaptyczne (dwuneuronowe)

•    łuk złożony jest z dwóch neuronów (czuciowy i ruchowy) oraz jednej synapsy pomiędzy nimi

•    receptor i efektor znajdują się w jednym narządzie

171