bogusz
1

óstwowej istniała administracja tórej czele stał arcykapłan. Kap-I wolę w polityce. Pozycję ich kże, odgrywająca ogromną rolę ństyczna i wiara w życie poza-trafią udowodnić przed Ozyry-czne było do tego zachowanie tego zmarłych mumifikowano, kach pustyni, bądź — po zabal-I z których najwspanialsze są nudy.

zwinęło się wiele nauk: astro-i, etyka. Już ok. 3000 lat p.n.e. glificznym⁸ stopniowo uprasz-Zgodnie z kalendarzem egip- J dzielił się na 3 pory (wylewu, niesięcy. Dobę dzielono na 24 za pomocą trójkąta o stosunku j trójkątem egipskim. Badania liczbę ;t, długość promienia ica. Potrafili też precyzyjnie a.

:le osiągnięć w dziedzinie in-lictwa, transportu oraz wytopu chitektura, rzeźba i malarstwo. ¹

, konstrukcje i forma

wlanym w najstarszym okre-iwy, a oprócz niego trzcina, wysuszane na słońcu. Drew-owięm mało, a do tego tylko ki. Dostatek wapienia, różo-> piaskowca zapewniał mate-ści na ściskanie.

władca i sędzia zmarłych, mąż

na pojęciowo-obrazkowego. ików w postaci kresek, kól i ich

Konstrukcje egipskie były proste i stateczne. Składały się z belek oraz wspierających je ścian lub słupów. Stropy wykonywano z belek drewnianych, przylegających do siebie. Uszczelnione gliną i plecionką z trzciny spełniały funkcję stropodachów. W budynkach monumentalnych stosowano kamienne belki stropowe. Ze względu na stosunkowo niewielką wytrzymałość kamienia na zginanie nie mogły one mieć dużej rozpiętości. Konieczność podpierania krótkich i bardzo ciężkich belek sprawiała, że słupy budowli były przysadziste — ich wysokość nie przekraczała czterech do sześciu średnic i rozstawiano je w niewielkich odległościach. W związku z tym większe wnętrza zapełniał istny las słupów.

Sklepienia praktycznie nie występowały. Pojawiła się natomiast konstrukcja trójkąta odciążającego (ilustr. 1-1), której ideą jest zmniejszenie nacisku na poziome, zgina-

b)

1-1. Zasada konstrukcji trójkąta odciążającego. Porównaj rozkład sił w belce: a) obciążonej warstwami górnymi, b) przy zastosowaniu konstrukcji odciążającej ne elementy budowli. W celu uzyskania nad belkami lub płytami stropowymi pustej przestrzeni, wykonywano nad nimi rodzaj daszka z dwóch ukośnie ustawionych kamieni, które kierowały na boki, ku podporom, siły nacisku warstw górnych.

Wszystkie budowle egipskie wyróżnia charakterystyczny trapezowy przekrój ścian, ponieważ ściany monolityczne z mułu lub iłu formowano zgodnie z właściwościami materiału: na dole szersze i zwężone ku górze. Obramienia okien, drzwi i krawędzie ścian wzmacniano cienkimi, drewnianymi beleczkami. Także w budowlach z kamienia ściany zwężały się ku górze, chociaż nie miało to technologicznego uzasadnienia. Gzymsy wieńczące ściany i umieszczane nad

1-2. Slupy egipskie

1 — kostka, 2 — głowica, 3 — trzon, 4 — baza

drzwiami były reminiscencją¹ wspomnianych wyżej beleczek, wtapianych w monolityczne ściany w celu zabezpieczenia ich krawędzi. Okna stosowano rzadko, a jeśli, to niewielkich rozmiarów. W ważnych miejscach elewacji, np. nad wejściem, często umieszczano akcent plastyczny: uskrzydlone słońce, skarabeusza itp.

Pierwotnie przekroje słupów były czteroboczne, potem ośmioboczne, wreszcie pojawiły się kolumny o przekroju kolistym (ilustr. 1-2). Miały one trzony gładkie lub zdobione reliefami² i hieroglifami, a niekiedy formowane na kształt wiązek łodyg. Z upływem czasu kolumny otrzymały płaskie, obłe bazy i głowice (ilustr. 1-3) o rozmaitych kształtach:

1-3. Głowice egipskie

9

1

   Reminiscencja (od łac. reminiscentia) — wspomnienie, przypomnienie.

2

   Relief — płaskorzeźba (w zależności od wypukłości kompozycji względem tła relief może być plaski, wypukły lub wklęsły).