CCF20090831046

68 Przedmowa

razem umożliwia użycie tej ogólności do spraw powierzchownych.

Organiczna budowa nauki powinna powstawać tylko dzięki własnemu życiu pojęcia. Określoność, którą czerpano ze schematu i w sposób zewnętrzny przyklejano do istnienia, jest w nauce wprawiającą siebie samą w ruch duszą zrealizowanej treści. Ruch bytu (des Seienden) polega z jednej strony na tym, by stać się dla siebie tym, co inne, a przez to swoją własną immanentną treścią; a z drugiej strony wycofuje on to swoje rozwinięcie się, czyli to swoje istnienie ¹, z powrotem do siebie, tzn. czyni sam siebie czymś, co jest [tylko] momentem, i upraszcza w określoność. ęzz W ruchu rozwijania siebie negatywność jest rozróżnianiem i zakładaniem istnienia; w ruchu wycofywania się z powrotem do siebie jest ona stawaniem się określonej prostej nieztożonosci, W ten sposób okazuje się, że treść nie otrzymuje swojej określoności od czegoś, co inne, i określoność ta nie jest czymś, co zostało do niej tylko zewnętrznie przyklejone; treść sama nadaje sobie swą określoność i sama ze siebie czyni się momentem, czyli jednym z punktów całości.

Posługując się swoimi tabelami rozsądek zachowuje dla siebie tajemnicę konieczności treści i jej pojęcia, czyli to, co stanowi konkretność, rzeczywistość i żywy ruch rzeczy, którą umieszcza on w odpowiedniej rubryce—-a raczej, ściśle mówiąc, nie zachowuje jej dla siebie, ponieważ jej nie zna; gdyby bowiem miał jakieś oczywiste poznanie (Einsicht) tej rzeczy, na-pewno by je ujawnił. Ale rozsądek nie odczuwa nawet potrzeby takiego poznania. W przeciwnym razie za-

niechałby bowiem układania wszystkiego w schemat, albo posługiwałby się schematem tylko jako spisem treści; to bowiem, co daje schemat, to tylko spis treści, nie zaś treść sama. — Jeśli nawet pewna określoność, na przykład magnetyzm, jest sama w sobie określo-nością konkretną, czyli rzeczywistą, to zostaje ona jednak zdegradowana do czegoś martwego, ponieważ powiązana zostaje z jakimś innym istnieniem tylko 45 jako jego orzecznik i nie zostaje rozpoznana jako wewnętrzne życie tego istnienia — tzn. nie zostaje ukazane, jak określoność ta w ramach tego właśnie istnienia w swoisty sposób wytwarza samą siebie i jak się w nim manifestuje. Formalny rozsądek tę sprawę najważniejszą pozostawia innym. — Zamiast wnikać w imma-nentną treść rzeczy (der Sache), rozsądek dokonuje tylko przeglądu całości i wznosi się ponad jednostkowe istnienie, o którym mówi, albo innymi słowy: nie dostrzega go wcale. Naukowe poznanie wymaga jednak raczej tego, by oddać się całkowicie życiu przedmiotu, \ albo — co na jedno wychodzi — wymaga tego, by mieć | przed oczyma jego wewnętrzną konieczność i końiecz- / ność tę wyrazić. Wgłębiając się w swój przedmiot, zapomina naukowe poznanie o [dokonywanym przez rozsądek] przeglądzie całości, przeglądzie, który jest tylko refleksyjnym skierowaniem się wiedzy od treści ku sobie samej. Poznanie naukowe, zatapiając się w materii i idąc za jej ruchem, wraca wprawdzie także do siebie, ale nie wcześniej, aż wypełnienie, czyli sama treść, wycofując się z powrotem do siebie, nie uprości się w określoność, nie zdegraduje siebie samej do tego, by okazać się tylko jakąś stroną istnienia, i sama nie przejdzie w swoją wyższą prawdę. W ten sposób prosta całość, będąca zarazem pewnym przeglądem (das

1

Słowem: ten swój innobyt jako swoją własną treść.