CCF20091001030 tif

się owym A, aby to a to wyrazić. Albo też — w obu powyższych wypadkach — chcemy po- . wiedzieć, że w czasie t ktoś, mianowicie odbiorca znaku, używa owego A, by za jego pośred- . nictwem poznać coś innego., dowiedzieć się czegoś innego, nauczyć się czegoś innego niż A.

A zatem wolimy — zamiast mówić, że coś jest znakiem czegoś innego stawiać sprawę, przynajmniej w ważnych sformułowaniach, ostatecznych, w sposób dosłowny, a nie metaforyczny, i mówić, że w pewnym czasie ktoś posługuje się czymś jako znakiem czegoś innego, albo że ktoś używa czegoś jako-znaku czegoś innego. Będziemy się trzymali tej zapowiedzi, uważając sfromułowanie: „w czasie t X używa A jako znaku B” za podstawowe i pierwotne, natomiast sformułowanie: „A jest znakiem B” za skrótowe, metaforyczne i wtórne. Owym podstawowym sformułowaniem będziemy się, posługiwali w ważnych miejscach tekstu;, nie rezygnujemy jednak z używania sformułowań wtórnych i metaforycznych,

6 tyle wygodnych, że krótkich. Będżiemy je stosowali tam, gdzie nie wywołują nieporozumień, przynajmniej wśród tych, którzy pamiętają, że są one skrótowymi personifikacjami. \

I jeszcze jedno.'Czy wyrzekamy się zupełnie pojęcia potencjalności w odniesieniu do znaków, skoro wszystko, jak zauważyliśmy,- jest potencjalnym znakiem, w związku-z czym pojęcie to okazuje się nieprzydatne do odróżnienia tego, co jest znakiem potencjalnym, od tego, co nim nie jest?

. Wprawdzie w istocie jest ono mało użyteczne w ogólnych rozważaniach nad pojęciem znaku, może się jednak okazać przydatne, gdy pragniemy odróżnić potencjalny znak określonego, rodzaju od aktualnego znaku tegoż rodzaju, a ściślej potencjalne użycie czegoś. (A) jako znaku czeg^śT innego (B) od aktualnego

użycia owego Ą (przez X-a w czasie t) jako znaku B. Nawet jednak i tp drugie sformułowanie wymaga uściślenia. W jakim kierunku powinno iść to uściślenie, niech podpowie przykład.

W kodeksie drogowym zawarty jest przepis wyznaczający taki oto związek między paleniem się czerwonego światła w sygnalizacji ulicznej a nakazem zatrzymania się lub zakazem ruszenia z miejsca: jeżeli czerwone światło się pali, należy się zatrzymać lub nie wolno,, ruszać z miejsca. Że względu na ten związek czerwone światło może zostać użyte jako znak służący do zasygnalizowania powyższego nakazu i zakazu. W tym sensie czerwone światło, gdy się nie pali, jest potencjalnym znakiem wspomnianego nakazu i zakazu, a gdy się pali, występuje w aktualnym użyciu dla tych, co znają odpowiedni przepis, widzą, że światło | się pali i sądzą, że pali się jako sygnał, a nie. np. dlatego, że został uszkodzony automat w sygnalizatorze ulicznym. Dla ścisłości dodajmy, że aktualnie będą się posługiwali czerwonym sygnałem także ci, którzy dlatego stoją W miejscu, że przywidziało im się, iż czerwone światło jest włączone, a przywidziało im się tak, gdyż promienie zachodzącego słońca padają na osłonę lampy. A także ci, którzy wprawdzie nie znają odpowiedniego przepisu, ale wyobrazili sobie albo wierzą, że czerwone światło to znak „stop”.    '

Co więc właściwie chcemy powiedzieć mówiąc, że czerwone światło jest potencjalnym znakiem nakazu zatrzymania się i zakazu ruszania z miejsca? Zwykle tyle tylko, że istnieje i jest stosowany taki przepis i że zgodnie z tym przepisem czerwone światło może zostać użyte w taki a taki sposób, w tym a tym celu.. Uogólniając: gdy o jakimś A mówimy, że jest potencjalnym znakiem jakiegoś B, zwykle ma-

63