CCF20091001040 tif

przykłady zdarzeń jednostkowych — to, że ten a ten otrzymał wczoraj taką ą taką nagrodę, czy że w tym a tym miejscu zakwitły dzisiaj te a te krokusy. Zarówno jednak indywidualne zdarzenia oraz indywidualne stany rzeczy, jak indywidualne procesy polegają na tym samym, mianowicie na tym, że pewnej rzeczy lub osobie w tym a tym czasie przysługuje taka a ta- * ka własność lub przysługują takie a takie własności. Dlatego zgódźmy się indywidualne, poszczególne fakty, zdarzenia, stany rzeczy i procesy objąć tutaj wspólnym mianem zdarzeń jednostkowych.

Od pojęcia zdarzenia jednostkowego odróżnimy pojęcie typu zdarzenia. Odróżnienie to jest równoległe do odróżnienia element — zbiór: typem zdarzenia Z jest zbiór wszystkich, przeszłych, teraźniejszych i przyszłych zdarzeń jednostkowych Z. Jeśli zdarzęńiem jednostkowym jest, że ten a tern otrzymał wczoraj taką ą taką nagrodę, to typem tego zdarzenia będzie otrzymanie przez kogokolwiek w dowolnym czasie jakiejkolwiek nagrody, a więc zbiór, którego elementami będą takie zdarzenia jednostkowe, jak: to, że otrzymał w dniu Di nagrodę N_lf i to, że X₂ otrzymał w dniu D_z nagrodę N_z itd. Można jednak skonstruować węższe pojęcie typu zdarzenia, przyjmując np., że elementami budowanego zbioru będą jedynie zdarzenia jednostkowe, z których każde pólega na tym, że jakaś jedna i ta sama osoba Xi otrzymuje coraz to innego dnia D coraz to inną nagrodę N. Albo jeszcze węziej; gdy przyjmiemy, że nie ulegają zmianie zarówno osoba X_Ł, jak rodzaj i wysokość nagrody N_lt zmienia się zaś jedynie dzień D; wówczas elementami powstałego zbioru będą zdarzenia jednostkowe polegające ha‘tym, że ,Xi otrzymuje nagrodę coraz to innego dnia D.

Powstaje zatem hierarchia zbiorów: pier-

wszy z wymienionych jest nadrzędny w stosunku do pozostałych. On to 'właśnie jest najszerzej rozumianym typem zdarzenia pewnego rodzaju.

Takie szerokie pojęcie typu zdarzenia jest pokrewne pojęciu zjawiska. Za . zjawiska bowiem uważa się te cechy, czyli własności, których przysługiwanie pewnym przedmiotom zwykło się nazywać zdarzeniami w proponowanym tu szerszym Sensie. Nie wszystkie jednak własności zasługują z tego punktu, widzenia na nazwę zjawisk. Na przykład choć kwadratom przysługuje cecha prostokątnpści, czujemy przecież opory przed powiedzeniem, że przysługiwanie tej cechy kwadratowi jest pewnym zdarzeniem. Jeśli zaś nawet mówimy, iż-to fakt, że kwadraty są prostokątne, to używamy słowa „fakt” głównie dla podkreślenia, że jest to niezbita prawda. Natomiast jako przykłady zjawisk przytacza się np. zjawisko fluorescencji, zjawisko heliotropizmu, zjawisko „zmęczenia” materiału. Chodzi więc widocznie nie o tzw. cechy konstytutywne danego przedmiotu ani o cechy stale przysługujące wszystkim przedmiotom danego rodzaju, lecz raczej

—    jak na to wskazuje sam wyraz „zjawisko”

—    na takie, które zwracają naszą uwagę swym pojawieniem się albo zniknięciem -— przedtem ich nie było, teraz wystąpiły, albo przedtem były obecne, teraz znikły — a także na takie, które zwracają naszą uwagę tym, że przysługują danemu przedmiotowi lub przedmiotom czy osobom wprawdzie stale, zarazem jednak w odróżnieniu od wielu innych przedmiotów czy osób, np. zjawisko zasychania w gardle.

Po tym wyjaśnieniu różnić między rzeczą, zdarzeniepi i zjawiskiem zastanówmy się nad pewnym wycinkiem tego zagadnienia, nad tym, jaka różnica zachodzi między rzeczą konkretną a zdarzeniem jednostkowym.

i* £3