chirurgia
5

1436 CZĘŚĆ III Ortopedia

ani podczas badania, ani'w normalnych sytuacjach.

U większości pacjentów z nawrotem zwichnięcie można wykazać tylko przez jego prowokację podczas manualnego ucisku przemieszczającego rzepkę. Istnieje korelacja między nawrotem zwichnięcia a metodami chirurgicznej korekcji. Na ogół. rokowanie dotyczące powrotu normalnej funkcji kończyny u pacjentów po korekcji chirurgicznej zwichnięcia rzepki stopnia I-II jest doskonałe. Choroba DJD postępuje’ mimo leczenia, ale proces zwyrodnieniowy nie jest tak nasilony, jak przy przewlekłym zerwaniu CCL. Prognoza w przypadku pacjentów ze zwichnięciem rzepki stopnia IV pozostaje ostrożna. Konieczne jest przeprowadzenie zabiegu także w innych stawach, niektórych struktur nie można jednak odprowadzić bez wykonania korekcyjnej osteotomii.

Piśmiennictwo

Johnson AL, Probst CW_t DeCamp CE et al: Comparison of trochlear biocie recession and trochlear wedge recession for canine patellar łuxation nsing a cadaver model, Vet Surg 30:140,2001.

ZWICHNIĘCIE RZEPKI BOCZNE DEFINICJA

Zwichnięcie rzepki boczne jest okresowym lub stałym przemieszczeniem rzepki z rowka bloczkowego. Antewersja oznacza nadmierną zewnętrzną rotację bliższego końca kości udowej w stosunku-do-jej • -końca dalszego. Koślawość biodra to nieprawidłowe zwiększenie kąta utworzonego przez szyję kości udowej i trzon w płaszczyźnie czołowej.

UWAGI OGÓLNE I PATOFIZJOLOGIA

Zwichnięcie rzepki boczne najczęściej obserwowane jest u psów dużych ras, może jednak występować także u psów małych i miniaturowych. Przyczyna choroby pozostaje nieznana, ale podejrzewa się jej związek z antewersją lub koślawością biodra w stawie biodrowo-udowym, przesuwającą linię sił przez pociąganie mięśnia czworogłowego dobocznie wrzglę-dem długiej osi rowka bloczkowego. Ta nienaturalnie skierowana boczna siła przemieszcza rzepkę znad rowka bloczka.-Nieprawidłowa siła działająca na tarcze wzrostowe pacjentów rosnących wywołuje zaburzenia rozwoju szkieletu, które są odzwierciedleniem tych zauważanych przy zwichnięciu rzepki przyśrodkowym. Szczegóły dotyczące tego tematu omówiono w patofizjologii zwichnięcia rzepki na s. 1427.

ROZPOZNANIE

Obraz kliniczny

Predyspozycje. Tego rodzaju dysfunkcje występują u psów różnych ras, bez względu na wiek i płeć. Zwichnięcie rzepki boczne notowane jest częściej u psów dużych niż małych i miniaturowych. Zwichnięcie przyśrodkowe zdarza się jednak częściej niż zwichnięcie rzepki boczne u psów wszystkich wiel

kości. Zwichnięcie rzep la boczne nie zostało opisane u kotów.

Badanie podmiotowe. Odnotowuje się okresowo ujawniającą się kulawiznę z zachowanym podparciem kończyny. Opiekunowie zwierząt mogą donosić, że zwierzęta okazjonalnie trzymają kończynę w pozycji zgiętej w trakcie wykonywania 2-3 kroków

Badanie przedmiotowe

Wyniki badania fizykalnego są różne i zależą od stopnia zwichnięcia. Rozpoznanie stawia się w oparciu o wyniki badania, sprowokowanie zwichnięcia bocznego rzepki lub wykluczenie innych przyczyn kula-wizny kończyny tylnej (patrz dalsze omówienie). Pacjenci ze zwichnięciem stopnia I zasadniczo nie kuleją, a rozpoznanie jest często stawńane przypadkowo podczas badania fizykalnego. Pacjenci ze zwichnięciem stopnia II podskakują niekiedy podczas biegu lub chodu. Od czasu do czasu dochodzi wtedy do naciągnięcia przyśrodkowego troczka i nieopierania kończyny. Kulawizna u pacjentów ze zwichnięciem stopnia III zmienia się od okazjonalnego skakania do kulawizny z oparciem. W przypadku zwichnięcia stopnia IV kończyny tylne są obniżone z powodu niemożności wyprostowania w pełni stawów kolanowych.

Badania obrazowe

U pacjentów ze zwichnięciem stopnia III i IV standardowe zdjęcia rentgenowskie w projekcji kranio--kaudallnej i medialno-lateralnej wyraźnie ukazują przemieszczenie boczne rzepki. W przypadku zwichnięcia stopnia I lub II, kiedy wykonuje się ekspozycję, rzepka może znajdować się w rowku lub być przemieszczona dobocznie. Na radiogramach mogą być także widoczne zmiany wskazujące na różnego stopnia osteoartrozę.

Badania Laboratoryjne

W wynikach badań laboratoryjnych nie znajduje się istotnych i swoistych zaburzeń, które wskazywałyby na zwichnięcie rzepki.

ROZPOZNANIE RÓŻNICOWE

Diagnoza różnicowa obejmuje dysplazję biodra, osteo-chondrozę kolana lub stępu, młodzieńcze zapalenie kości [panosteitis], osteodystrofię przerostową, uszkodzenia nasady, zerwanie CCL i nadwyrężenie mięśni. Warto zauważyć, że wielu pacjentów ze zwichnięciem rzepki bocznym równocześnie demonstruje objawy dysplazji biodra. Obie te choroby mogą wywoływać kulawiznę i wymagają właściwego leczenia.

POSTĘPOWANIE FARMAKOLOGICZNE

Zwichnięcie przepki boczne leczy się konserwatywnie lub chirurgicznie. Wybór metody zależy od wieku pacjenta, wywiadu klinicznego i wyników badania fizykalnego. Starsi pacjenci, którzy nie kuleją, u których zwichnięcie rzepki wykazano przypadkowo pod-