Ekonomia cwicz 1 (5)

Ekonomia w zakresie zachowań konsumenta stworzyła dwie teorie odmiennie traktujące przedmiot badan ale dochodzące do szeregu wspólnych wniosków. Pierwsza z tych teorii, teoria użyteczności krańcowej zakłada wymierność użyteczności i możliwość wyrażenia z uytecznosci skonsumowanych dóbr w jednostkach użyteczności-utylach. Teorie te określa się również kardynalna teoria użyteczności.

Druga teoria, krzywych obojętności zwana również teoria porządkową bądź ordynarna zakłada jedynie zdolność konsumenta do uszeregowania dóbr wg własnych preferencji. W teorii tej konsument jest w stanie stwierdzić które dobra i zestawy dóbr ceni wyżej od innych natomiast nie zakłada do wyrażania z tych preferencji w liczbach bezwglednych.

Uzytecznosc całkowita to satysfakcja uzyskiwana z konsumpcji określonej liczby jednostek danego dobra z kolei użyteczność krańcowa to przyrost użyteczności całkowitej spowodowanej wzrostem konsumpcji dobra o jedna jednostkę.

Produkt przeciętny otrzymujemy dzieląc wielkość produkcji całkowitej przez ilość zatrudnionych pracowników. Przeciętny produkt pracy zapiszemy następująco:

PP_Ł oznacza wielkość produkcji przypadającą w danym okresie na jednego pracownika.

W analizie ekonomicznej znaczenie ma nie tylko znajomość kształtowania się wielkości produkcji na jednego pracownika. Bardzo ważną jest znajomość odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób wzrośnie produkcja całkowita w wyniku dodania do procesu produkcji jednego pracownika (j⁰dnej jednostki czynnika zmiennego). Informuje nas o tym marginalny produkt pracy (czynnika zmiennego), który zapiszemy następująco:

PRODUKT CAŁKOWITY. PRZECIĘTNY I MARGINALNY

Zgodnie z założeniem wielkość produkcji zmienia się w wyniku zmian nakładu na siłę roboczą, przy czym technologia produkcji oraz wielkość nakładu czynnika stałego pozostają niezmienione.

Produkcja jest tym większa, im więcej, ceteris paribus, zatrudniamy pracowników.

Analizę funkcji produkcji oprzemy na przykładzie produkcji telewizorów realizowanej w ciągu roku w danym przedsiębiorstwie. Wielkość produkcji mierzona w tysiącach sztuk telewizorów zmienia się w ciągu roku w wyniku zwiększania liczby pracowników. Odpowiedni przykład liczbowy zawarty jest w tabeli 18.

Tabela 18 Produkcja telewizorów w ciągu roku w tys. sztuk

Ilość pracowników L	Produkcja całkowita PC	Przeciętny produkt pracy pp,	Marginalny produkt pracy PM,
0	0		-
1	10	10	10
2	24	12	14
3	39	13	15
4	52	13	13
5	60	12	8
6	66	11	6
7	63	9	-3

Produkcja całkowita (PC) telewizorów rośnie w sposób nierównomierny wraz ze zwiększaniem liczby zatrudnionych pracowników. Na początku produkcja rośnie wolno, później szybko, a następnie ponownie wolniej aż do pewnego punktu maksymalnego, po przekroczeniu którego produkcja zaczyna spadać. W przykładzie liczbowym produkcja telewizorów rośnie wraz ze zwiększeniem zatrudnienia od 0 do 6 pracowników. Po przekroczeniu tej ilości pracowników produkcja całkowita zmniejsza się.

Zmiany wiolkości produkcji oraz zatrudnienia można przedstawić w formie wykresu. Łącząc ze sobą kolejne wielkości zatrudnienia i produkcji otrzymujemy krzywą produkcji całkowitej.

Wykres 61. Krzywa produkcji PC f    całkowitej (PC) telewizorów

Produkt całkowity

70 ¹ 00 00 oo

PM_l =

APC AL '

Ogólnie produkt marginalny można rozumieć jako przyrost produkcji osiągany z dodatkowej jednostki czynnika zmiennego (np. pracy).

W oparciu o dane zawarte w tabeli można wykreślić krzywe produktu przeciętnego oraz produktu marginalnego pracy.

AK

AL

= MSTS =

PM_U

PMk

Etapy produkcji

Etap I:    nakład czynnika zmiennego rośnie od zera do takiej wielkości, dln

której PP jest maksymalny. W etapie I produkt przeciętny rośnie.

Etap II: stanowi go taki przedział nakładu czynnika zmiennego, w tu mach którego PP spada; również PM spada, lecz pozoHtn|n ciągle dodatni.

Etap III: PP ciągle spada; PM przybiera wartości ujemne - spiide rów

nież PC.