elementy kompozycji fotograficznej6

pola obrazu. Nie Jest to jednak jedyne rozwiązanie równowagi układu. „Punkt podparcia" może być odsunięty od środka obrazu, wówczas oprócz ciężkości poszczególnych elementów obrazu, znajdujących się na Jego polu, musimy wzięć pod uwagę ciężkość samego pola obrazu, które, jak wiemy, też Jest elementem obrazu.

Istnieję układy, w których punkt podparcia znajduje się w pobliżu boku, a nawet kęta obrazu. Takie układy nazywamy jednak układami nie zrównoważonymi.

Wicie obrazów robi wrażenie, jak gdyby punkt podparcia odsunięty był od środka obrazu, najczęściej w górę lub w dół. Wypadki takie spotyka się przy analizowaniu kompozycji krajobrazu płaskiego. Wrażenie to Jest jednak pozorne 1 wypływa z faktu, że nic bierze się pod uwagę ciężkości elementów o mniejszym znaczeniu emocjonalnym. W wypadku krajobrazu elementem tym jest niebo, posiadające dość dużę ciężkość plastyczną.

Dotychczas mówiliśmy o zrównoważeniu dwóch elementów obrazu. Komponując obraz należy pamiętać, że elementów tych jest zazwyczaj dużo więcej, że każdy z nich ma swą ciężkość i że dopiero zrównoważenie ich wszystkich tworzy obraz zwarty.

Jeszcze jedna uwaga na marginesie podanych wyżej rozważań. Jeżeli temat główny i odpowiednik posiadają tę samą ciężkość, ten pierwszy należy umieścić w punkcie mocnym, drugi zaś poza nim, bliżej brzegów obrazu. Jeśli ciężkość tych elementów jest różna, oba można umieścić w punktach mocnych, najlepiej — leżących na wspólnej przekątnej obrazu. Jednakże, gdy komponując obraz ustalamy jego równowagę. starajmy się unikać suchych obliczeń; niejednokrotnie obraz skomponowany pozornie nienagannie nic jest zrównoważony. Musimy

bowiem pamiętać o tym, że na całość kompozycji, oprócz tonalnych elementów, dominujący wpływ wywiera ogólny nastrój obrazu, cecha, która nie da się ująć żadnym schematem.

Jak wiemy, na polu obrazu znajduje się szereg punktów dysponowanych i jeśli na nich umieścimy element obrazu, będzie on zwracał uwagę.

Środek obrazu Jest też punktem, w którym umieszczony element rzuca się w oczy, z tym że tak zbudowany obraz ma zasadniczo charakter dokumentalny.

Oprócz punktów mocnych i środka obrazu, a więc punktów wynikających z istoty pola obrazu i niezależnych od rozmieszczenia na nim elementów, Istnieją inne punkty dysponowane, wynikające z budowy obrazu, z jego kompozycji. Artysta może na obrazie stworzyć w zależności od swej woli nowe punkty dysponowane, może Je umieścić w każdym dowolnym miejscu pola obrazu. Bardzo często nie stosujemy

75