elementy kompozycji fotograficznejH

ostro. Zdolność ta jest specyficzna dla fotografii. Inne techniki plastyczne mają te możliwości mniej lub więcej utrudnione.

Wiele jest typów układu nieostrości oraz typów, w których nieostrość występuje obok ostrości. Pierwszym typem Jest wypadek, gdy wszystkie przedmioty na polu obrazu są ostre. Drugi typ — to rysunek, dający wszystkie przedmioty na polu obrazu równomiernie (w przybliżeniu) rozwiane.”) Inną odmianą układu jest wypadek, gdy Jedne przedmioty są na zdjęciu ostre, a inne w innym planie — nieostre. W wypadku tym należy pamiętać, że temat główny powinien być ostry, zaś nieostrość powinna obejmować przedmioty leżące poza nim, a to dlatego, że nieostrość bliska, tzn. przedmiotów bliższych od nastawionych na ostrość, jest przez obiektyw rysowana brzydko. Tylko w wyjątkowych wypadkach stosowanie nieostrości pierwszego planu daje wynik korzystny. Istnieje poza tym druga przyczyna, skłaniająca nas do unikania nieostrości bliskiej, wynikająca z przesłanek psychologicznych; oko ludzkie wyraźniej widzi przedmioty bliskie od dalszych, dlatego tę zależność nałoży zachować w układzie ostrości obrazu fotogra-

Obraz . rozwiany" nie Jest Identyczny x nieostrym. Rozwianie użytkujemy. stosując tpccjalne. miękko ryzujące obiektywy, w których takie wady optyczne tocze-wek. Jak aberacje sferyczna I chromatyczna nie zostały usunięte lub usunięte w stosunkowo małym stopniu. Efekt rozwiania możemy uzyskać również przy pomocy nasadek zmiękczających typu -Duto”, nakładanych na obiektyw. Obraz rozwiany składa się z szeregu nałożonych na siebie obrazów o różnoj ostrości, a więc w pewnym stopniu Jest ostry, przy czym dookoła granicy, pomiędzy Jatnę 1 clemnę plamę, wytwarza »!q lekka aureola, Zmiękczenie stosujemy w czaiło zdjęcia, względnie w czasie powiększenia. W pierwszym wypadku dookoła Jatnych plam otrzymujemy Jasne aurcolkl, w drugim dookoła ciemnych plam — decnne. Metoda pierwsza daje wyniki dużo lepne. Niektórzy stosuję zmiękczenie dwukrotne: w czasie zdjęcia 1 w czasie powiększenie.

licznego. Ostatnią odmianą układu Jest wypadek, gdy w środku pola obrazu przedmioty są ostre, zaś przy brzegach — coraz mniej ostre, coraz bardziej rozwiane. Efekt ten uzyskujemy przy pomocy specjalnych obiektywów.

Wymienione cztery układy mogą być stosowane w fotografii artystycznej z tym, że każdy z nich powinien być przystosowany do układu tonalnego, a co najważniejsze, do tematu obrazu.

Obecnie najczęściej stosuje się układ całkowitej ostrości, wynika on ze stosowania małych rozmiarów negatywów do 6X9 cm włącznie, a zatem obiektywów o stosunkowo krótkiej ogniskowej. Obiektywy takie z łatwością uzyskują dużą głębię ostrości, czyli właśnie równomierność ostrości całego obrazu. Pozornie należałoby układ ten śmiało polecać, jako najbardziej dla artysty wskazany z powodu swych cech. nie powodujących zatarcia właściwości przedmiotu, a więc „Jak gdyby realistyczny". gdyby nie to, że jest to układ, przy pomocy którego najtrudniej osiągnąć pożądany wynik, bowiem przy zachowaniu jednakowej ostrości wszystkich przedmiotów wprowadzamy na pole wielką ilość równorzędnych szczegółów, skutkiem czego temat główny bardzo łatwo może się w nich zagubić. Dlatego stosując ten układ należy w celu podkreślenia tematu głównego stosować odpowiednią tonalność obrazu i poszczególnych Jego elementów, możliwą do osiągnięcia albo za pomocą perspektywy powietrznej, albo przez odpowiednie oświetlenie, albo wreszcie w czasie specjalnej obróbki pozytywu.

Układ równomiernego rozwiania obrazu '*) był polecany 1 stosowany w fotografii artystycznej w okresie od początku bieżącego stulecia do

'•) Równomierne rozwianie obrazu użytkujemy również zmiękczając obraz w czatle powiększania.