IMG026 (8)

niezbędne sq również sprzyfojąee warunki środowiskowe, o zwłaszcza otoczenie posługujące się mową I używające tej mowy w kontaktach z dzieckiem. Rażące zaniedbania wychowawcze w pierwszych łatach życia dziecka, czyli w okresie największej gotowości do przyswajania sobie mowy przez dziecko, pociągają za sobą zaoczne opóźnienie w rozwoju mowy.

Rozwój mowy wymaga również właściwego klimatu uczuciowego, bliskiego kontaktu dziecka z rodziną. U małego dziecko pozbawionego indywidualnej opieki, czy też oderwanego nagle od swoich bliskich, może dojść do poważnego zahamowania rozwoju mowy. a nawet do zaniku nabytych poprzednio umiejętności jej używania.

Zanim małe dziecko zacznie mówić, najpierw przyswaja ono sobie, choćby w pewnym zakresie, rozumienie mowy. Naśladowanie mowy bez jej rozumienia — to jeszcze nie jest mowa. tego można nauczyć nawet ptaka. np. papugę. Natomiast mowa — stanowi narzędzie porozumienia, i to stanowi jej istotę.

Zanim dziecko zacznie mówić, czyli posługiwać się w sposób celowy mową. musi nauczyć się mowę rozumieć. Tak więc w normalnym procesie rozwoju mowy u małego dziecka rozumienie mowy zawsze poprzedza samo mówienie. Mimo że większość dzieci w naturalnych worunkach przyswaja sobie mowę bez specjalnego trudu. istnieje pewna liczbo dzieci, które nie zaczynają mówić w przewidywanym okresie lub też - rozwój mowy, obserwowany w początkowym okresie, od pewnego momentu ulega wyraźnemu zahamowaniu. Przyczyny tego stanu mogą być najrozmaitsze, niezbędne jest więc przeanalizowanie zaistniałego stanu przez specjalistów. stwierdzenie czynnika przyczynowego, a następnie określenie najkorzystniejszych warunków, w których dałoby się uzyskać najlepsze efekty w rozwoju ogólnym dziecka, zwłaszcza w rozwoju mowy. Rodzice, zaniepokojeni aktualną sytuacją I opanowani troską o dalsze losy dziecka, często nie zdają sobie sprawy, jak Wiele zależy od nich samych, aby dziecko przyswoiło sobie mowę, a zwłaszcza rozumienie mowy. Nawet w przypadkach, gdy istnieją obiektywne przyczyny przeszkadzające w normalnym rozwoju mowy (nledotłuch, opóźnienie rozwoju umysłowego), wzmożenie opieki nad dzieckiem, „bombardowanie go mową" w odpowiednich sytuacjach, może pozwolić wyrównać wiele opóźnień rozwojowych, a zwłaszcza przyspieszyć rozwój rozumienia mowy.

* Niniejszą książeczkę opracował Prof. A. Lówe, znany w iwlede pedagog I wykładowco uniwersytecki, którego działalność przy-crynHp m do zorganizowania | oparcia na bozie naukowej akcji weselnego przyswajania mowy prtez dzieci z uszkodzonym stu* ó chem, pozostawiając je nadal w środowisku rodzinnym. Wymaga to oczywiście odpowiedniego ukierunkowania rodziców, zwłaszcza matki, oraz systematycznej opieki ze strony doświadczonego pedagoga—logopedy. Książeczka stanowi cenną lekturą dla rodziców każdego dziecka z trudnościami w przyswajaniu mowy. Jeśli rozwój mowy przebiega prawidłowo, lektura ta ułatwi matce świadomą obserwacją i śledzenie poszczególnych etapów rozwoju, jak również czynny w nich udział. Jeśli rozwój mowy jest u dziecka z różnych przyczyn opóźniony, łatwiej będzie matce zdać sobie sprawę z zakresu tego opóźnienia i dążyć do jego wyrównania, znając kolejność etapów rozwojowych i starając się je kolejno osiągać.

Położenie nacisku na rozwijanie rozumienia mowy ułatwi celowe oddziaływanie na całokształt rozwoju mowy u dziecka, zapobiegając niewłaściwemu podejściu do nauczania mowy opartemu przede wszystkim no samym powtarzaniu, często automatycznym, poszczególnych wyrazów.    ,

Książeczka ta stanowić będzie również cenną pomoc dla wychowawców, psychologów, logopedów, zatrudnionych w zakładach opiekuńczo-wychowawczych, pracujących z dziećmi, u których rozwój mowy jest z takich czy innych względów opóźniony. Lektura ta pozwoli im lepiej zrozumieć istotę opóźnienia i dobrać najwłaściwszy sposób pracy w celu wyrównania tych niedoborów.

dr hab. med. Mario Oóralówno

«